هشدار درباره موج جدید آلرژی در کودکان؛ درمان‌های دارویی و توصیه‌های تخصصی

افزایش چشمگیر آلرژی تابستانه در کودکان؛ بررسی دلایل و پیامدها

با آغاز فصل تابستان، گزارش‌های متعددی از افزایش چشمگیر علائم آلرژیک در کودکان منتشر شده است؛ موضوعی که متخصصان حوزه سلامت کودکان را به ارزیابی دقیق‌تر عوامل محیطی و دارویی واداشته است. بر اساس داده‌های اخیر مراکز مراقبت‌های اولیه، میزان مراجعات مربوط به عطسه‌های مکرر، آبریزش بینی، التهاب چشم و کهیرهای پوستی در کودکان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشدی نزدیک به ۳۰ درصد داشته است.

این آمار نگران‌کننده در حالی ثبت می‌شود که بسیاری از والدین هنوز آلرژی فصلی را معادل با سرماخوردگی ساده تلقی می‌کنند و علائم اولیه را جدی نمی‌گیرند؛ اما پزشکان هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به نشانه‌های ظاهری می‌تواند به مشکلات تنفسی، تشدید آسم، اختلال خواب و حتی کاهش تمرکز کودکان در فعالیت‌های روزمره منجر شود.

مهم‌ترین عوامل محرک در این موج جدید، گرده‌ گیاهان، گردوغبارهای محیطی، هوای خشک و افزایش تماس کودکان با فضاهای باز گزارش شده است. از سوی دیگر، تغییرات اقلیمی و افزایش دما هم بر شدت و تداوم این علائم تأثیرگذار بوده‌اند. برخی مناطق شهری با پوشش گیاهی خاص یا میزان بالای آلاینده‌های معلق، شرایط بحرانی‌تری را تجربه می‌کنند.

متخصصان توصیه می‌کنند والدین در صورت مشاهده علائمی مانند سرفه‌های مداوم بدون تب، عطسه‌های پی‌درپی، قرمزی چشم‌ها، خارش گلو یا بثورات پوستی، بلافاصله با پزشک یا داروساز مشورت کنند. داروهای آنتی‌هیستامین مناسب با دوز کودکانه، اسپری‌های ضد التهاب تنفسی و قطره‌های چشمی ضدآلرژی از جمله درمان‌های پرکاربرد در این فصل هستند. همچنین استفاده از ماسک در فضاهای پرگردوغبار، تهویه مناسب اتاق کودک و پرهیز از رفت‌وآمد در ساعات اوج گرده‌افشانی (معمولا ظهرها) از راهکارهای مؤثر پیشگیرانه به‌شمار می‌آیند.

گزارش‌ها نشان می‌دهد بخشی از این افزایش، ناشی از مصرف نادرست یا خودسرانه داروهای ضد آلرژی هم هست. مصرف بیش‌ازحد آنتی‌هیستامین‌ها بدون تجویز پزشک می‌تواند موجب خواب‌آلودگی، بی‌قراری یا اختلال در اشتها شود. داروخانه‌ها در این میان نقش مهمی در ارائه مشاوره‌های دارویی ایفا می‌کنند و می‌توانند به والدین در انتخاب داروی مناسب، مطابق با وزن، سن و شرایط جسمی کودک کمک کنند.

با توجه به روند افزایشی این وضعیت، انتظار می‌رود مراکز بهداشتی و داروخانه‌ها نقش پررنگ‌تری در آموزش و اطلاع‌رسانی به خانواده‌ها داشته باشند. همچنین پیشنهاد می‌شود خانواده‌ها از محصولات دارویی با ترکیبات ملایم‌تر و دارای تأییدیه‌های تخصصی کودکان استفاده کنند تا علاوه‌بر کنترل علائم، از بروز عوارض جانبی هم پیشگیری شود.

 

 

 

شایع‌ترین علائم آلرژی فصلی در تابستان امسال

هم‌زمان با اوج‌گیری دمای هوا و افزایش آلاینده‌های زیست‌محیطی، تابستان امسال با موجی از آلرژی‌های فصلی به‌ویژه در میان کودکان و نوجوانان همراه شده است. طبق گزارش‌های ارائه‌شده از سوی کلینیک‌های تخصصی آلرژی و داروخانه‌های سراسر کشور، موارد ابتلا به علائم آلرژیک در هفته‌های اخیر روند صعودی داشته و الگوی غالب علائم هم نسبت به سال‌های گذشته تغییراتی قابل‌توجه داشته است.

پزشکان، کارشناسان دارویی و متخصصان کودکان، ۶ علامت را به‌عنوان شایع‌ترین نشانه‌های آلرژی تابستانه در سال جاری معرفی کرده‌اند:

عطسه‌های مکرر و پشت‌سرهم

عطسه‌هایی که بدون نشانه‌های تب یا عفونت ویروسی ظاهر می‌شوند و معمولا صبح‌ها یا پس از قرار گرفتن در محیط باز تشدید می‌شوند، یکی از نخستین زنگ‌های هشدار برای آلرژی فصلی محسوب می‌شوند.

آبریزش و گرفتگی بینی

برخلاف سرماخوردگی، آبریزش ناشی از آلرژی شفاف، بی‌بو و گاهی با خشکی بینی همراه است. در برخی موارد هم به‌جای ترشح زیاد، گرفتگی مزمن و تنفس دهانی در کودکان دیده می‌شود.

خارش و قرمزی چشم‌ها

التهاب غشای چشم، احساس سوزش، خارش و اشک‌ریزش مکرر، از علائم کلاسیک رینوکونژکتیویت آلرژیک هستند. این علامت معمولا با نور حساس‌تر می‌شود و در محیط‌هایی با گرده گیاهان یا گردوغبار تشدید می‌شود.

سرفه خشک، شبانه و مقاوم به درمان

کودکانی که در طول شب یا پس از فعالیت بدنی دچار سرفه‌های خشک می‌شوند، ممکن است دچار تحریک راه‌های هوایی در اثر تماس با آلرژن‌های محیطی باشند. این سرفه‌ها می‌توانند نشانه‌ای از آلرژی تنفسی یا حتی آسم آلرژیک باشند.

خارش پوست، بثورات و کهیرهای موقت

تماس پوست با عرق، گیاهان، یا ذرات معلق در هوا می‌تواند به خارش موضعی، قرمزی یا حتی کهیرهای گذرا منجر شود. این علامت بیشتر در نواحی مانند گردن، بازوها و صورت دیده می‌شود.

تغییرات خلقی و کاهش تمرکز

گرچه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، اما خستگی، بی‌حوصلگی، تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز در کودکان مبتلا به آلرژی مزمن به‌ویژه در روزهایی با هوای آلوده یا خشک، به‌وضوح گزارش شده است.

نکته مهم آن است که بسیاری از این علائم ممکن است با عفونت‌های ویروسی یا حساسیت‌های غذایی اشتباه گرفته شوند. تشخیص دقیق نیازمند بررسی الگوی زمانی علائم، آزمایش‌های تخصصی و گاهی آزمون حذف آلرژن‌هاست.

با توجه به این موارد، والدین باید در صورت مشاهده ترکیبی از این علائم، به‌ویژه اگر به‌صورت مکرر یا فصلی ظاهر می‌شوند، مشاوره پزشکی دریافت کنند. انتخاب داروی مناسب با مشورت داروساز یا متخصص آلرژی می‌تواند از پیشرفت علائم و بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند.

همچنین توصیه می‌شود داروخانه‌های آنلاین با دسته‌بندی دقیق محصولات ضدآلرژی، اطلاعاتی شفاف و علمی درباره ترکیبات، دوز مصرف و سن مناسب ارائه دهند تا روند انتخاب دارو برای والدین ساده‌تر و مطمئن‌تر باشد.

 

 

 

چه عواملی باعث تشدید آلرژی در کودکان در فصل گرم می‌شوند؟

با افزایش دمای هوا و طولانی‌تر شدن ساعات حضور در فضای باز، تعداد کودکان مبتلا به علائم آلرژیک هم رو به افزایش است. متخصصان کودکان و آلرژی معتقدند که تابستان، گرچه برای فعالیت‌های بیرونی زمان مناسبی‌ا‌ست؛ اما در صورت عدم مراقبت‌های به‌موقع، می‌تواند منجر به تشدید واکنش‌های حساسیتی در گروه‌های سنی پایین شود.

در ادامه، به مهم‌ترین عوامل محیطی و رفتاری که در فصل گرم باعث تحریک یا تشدید آلرژی در کودکان می‌شوند، اشاره شده است:

 

۱. افزایش گرده‌افشانی گیاهان (پولن‌ها)

تابستان، فصل شکوفایی گیاهان و درختچه‌هایی‌‌است که گرده زیادی به هوا می‌فرستند. تماس مکرر کودکان با فضای سبز، پارک‌ها و زمین‌های بازی می‌تواند باعث ورود این ذرات به مجاری تنفسی و بروز علائمی مانند عطسه، آبریزش بینی و سرفه خشک شود.

۲. افزایش غلظت آلاینده‌های هوا در روزهای گرم

هوای گرم تابستان به‌ویژه در شهرهای بزرگ، میزان ازن و سایر آلاینده‌های معلق را بالا می‌برد. این ترکیبات شیمیایی می‌توانند عملکرد طبیعی سیستم تنفسی را مختل کرده و در کودکان حساس، منجر به تشدید آسم آلرژیک یا تحریک راه‌های هوایی شوند.

۳. گردوغبار و آلودگی محیط داخلی

در برخی مناطق خشک و کم‌باران، گردوغبار تابستانه به‌سادگی از طریق در و پنجره باز وارد خانه می‌شود. ماندگاری این ذرات بر وسایل خانه و اسباب‌بازی‌ها، احتمال تماس پوستی یا تنفسی کودکان را افزایش می‌دهد.

۴. استفاده از کولرهای آبی یا تهویه‌های نامناسب

عدم تمیزکردن منظم فیلترهای کولر آبی یا اسپلیت می‌تواند منجر به تجمع کپک‌ها و باکتری‌های آلرژن‌زا شود. این موضوع اغلب در منازل نادیده گرفته می‌شود اما یکی از دلایل اصلی تشدید علائم تنفسی در کودکان در فصل گرم است.

۵. تعریق زیاد و واکنش‌های پوستی

فعالیت بدنی بیشتر در روزهای گرم باعث افزایش تعریق می‌شود. تعریق مکرر در کودکان با پوست حساس، زمینه‌ساز بروز کهیر، خارش یا بثورات پوستی می‌شود؛ به‌ویژه اگر لباس‌ها از الیاف مصنوعی باشند یا دیر تعویض شوند.

۶. مصرف برخی خوراکی‌های حساسیت‌زا در تابستان

بستنی‌ها، خوراکی‌های فرآوری‌شده، رنگ‌های خوراکی، و نوشیدنی‌های صنعتی در فصل گرما بیشتر مصرف می‌شوند. این خوراکی‌ها می‌توانند آلرژی غذایی نهفته را فعال کرده یا شدت واکنش‌های پوستی را افزایش دهند.

 

برای پیشگیری از تشدید این عوامل، پزشکان توصیه می‌کنند محیط زندگی کودک تا حد ممکن از گردوغبار و آلاینده پاک نگه‌ داشته شود، در ساعات اوج گرما از فعالیت بیرونی کاسته شود و کولرها به‌طور منظم تمیز شوند. همچنین استفاده از داروهای آنتی‌هیستامین، اسپری‌های تنفسی یا قطره‌های چشمی با تجویز پزشک، در مواردی که علائم شدت پیدا می‌کنند، ضروری‌ست.

داروخانه‌های آنلاین با فراهم‌کردن اطلاعات جامع درباره محصولات ضدآلرژی، گزینه‌های ایمن‌تری برای مراقبت‌های تابستانی کودکان در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهند.

 

 

 

داروهای مؤثر برای کنترل علائم آلرژی فصلی در کودکان

با شدت‌گرفتن موج آلرژی‌های فصلی در میان کودکان، والدین بسیاری به‌دنبال راهکارهای دارویی ایمن، مؤثر و سازگار با سن فرزند خود هستند. آلرژی تابستانه اگر به‌درستی کنترل نشود، می‌تواند کیفیت خواب، اشتها، تمرکز و حتی رشد رفتاری کودک را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل، شناخت گزینه‌های دارویی مناسب و استفاده صحیح از آن‌ها نقش بسیار مهمی در کاهش علائم دارد.

داروهای ضد آلرژی برای کودکان معمولا به‌صورت قطره خوراکی، شربت، اسپری بینی یا قرص‌های مخصوص کودکان در بازار عرضه می‌شوند. در ادامه به پرکاربردترین گروه‌های دارویی مورد استفاده در کنترل آلرژی فصلی اشاره شده است:

 

۱. آنتی‌هیستامین‌ها

نخستین خط درمان در مقابله با آبریزش بینی، عطسه، خارش چشم و کهیر پوستی هستند. برخی از رایج‌ترین گزینه‌ها برای کودکان شامل:

لوراتادین (Loratadine): با اثربخشی طولانی‌مدت و بدون ایجاد خواب‌آلودگی، مناسب برای استفاده روزانه کودکان بالای ۲ سال.

سیتریزین (Cetirizine): انتخابی مؤثر برای خارش شدید یا کهیر.

دسلوراتادین (Desloratadine):مناسب برای کودکانی که نیاز به کنترل طولانی‌مدت علائم دارند.

فکسوفنادین (Fexofenadine): گزینه‌ای با عوارض خواب‌آلودگی بسیار کم، برای کودکان بزرگ‌تر.

۲. اسپری‌های بینی ضدالتهاب

برای کودکانی که دچار احتقان بینی یا رینیت آلرژیک مکرر هستند، اسپری‌های حاوی کورتون موضعی مانند:

فلوتیکازون  (Fluticasone)

بکلومتازون  (Beclomethasone)

در دوزهای مخصوص کودکان توسط پزشک تجویز می‌شوند و با کاهش التهاب مخاط بینی، تنفس کودک را بهبود می‌دهند.

۳. قطره‌های چشمی ضدآلرژی

برای کنترل خارش و سوزش چشم ناشی از تماس با گرده‌ها و گردوغبار، قطره‌هایی نظیر:

الوکاستین  (Olopatadine)

نفتازولین ترکیب‌شده با آنتی‌هیستامین‌ها

با نظر پزشک قابل‌استفاده هستند.

۴. داروهای کمکی و مکمل‌های گیاهی

برخی شربت‌های ترکیبی با عصاره گیاهان ضد التهاب یا تسکین‌دهنده مانند آویشن، نعنا یا بابونه می‌توانند به کاهش علائم خفیف کمک کنند. با این حال، مصرف آن‌ها باید تحت نظارت داروساز یا پزشک صورت گیرد تا با داروهای اصلی تداخل نداشته باشند.

 

نکته مهم:

مصرف هیچ دارویی نباید به‌صورت خودسرانه و بدون درنظر گرفتن وزن، سن و شرایط جسمی کودک انجام شود. همچنین، استفاده مکرر یا هم‌زمان چند داروی مشابه می‌تواند خطر بروز عوارض جانبی مانند خواب‌آلودگی، تحریک‌پذیری یا خشکی مخاط‌ها را افزایش دهد.

داروخانه‌های آنلاین می‌توانند با ارائه اطلاعات دقیق، دسته‌بندی داروها بر اساس سن کودک و فراهم‌کردن مشاوره دارویی، به والدین در انتخاب آگاهانه و مطمئن کمک کنند.

 

 

 

نقش داروخانه‌ها در آگاهی‌بخشی و تأمین داروهای ضدآلرژی کودکانه

با گسترش موج آلرژی‌های فصلی در کودکان، مسئولیت داروخانه‌ها تنها به تأمین داروهای ضدآلرژی محدود نمی‌شود. در شرایطی که والدین بیش از هر زمان دیگری نیازمند راهنمایی دقیق و اطلاعات قابل‌اعتماد هستند، داروخانه‌ها به‌عنوان یکی از دسترس‌پذیرترین نهادهای سلامت، نقشی کلیدی در آگاهی‌بخشی و پیشگیری از مصرف نادرست داروها ایفا می‌کنند.

 

در بسیاری از موارد، تشخیص افتراقی بین سرماخوردگی، آلرژی، یا عفونت تنفسی بدون مشاوره تخصصی دشوار است. اینجاست که داروسازان نقش آموزشی خود را با ارائه اطلاعات دقیق درباره علائم، زمان مصرف دارو، تداخل‌ها و دوز مناسب ایفا می‌کنند. یک راهنمایی ساده در داروخانه می‌تواند از مصرف داروی اشتباه، بروز عوارض جانبی یا تشدید علائم در کودک جلوگیری کند.

از سوی دیگر، تنوع داروهای ضدآلرژی کودکانه در بازار، از آنتی‌هیستامین‌های نسل جدید تا اسپری‌های بینی و قطره‌های چشمی، ضرورت انتخاب آگاهانه را افزایش داده است. داروخانه‌های مجهز، با دسته‌بندی دقیق داروها بر اساس سن، وزن و شدت علائم، به والدین کمک می‌کنند تا بهترین گزینه را انتخاب کنند؛ آن‌هم بدون نیاز به صرف زمان زیاد در مراجعه حضوری.

نقش داروخانه‌های آنلاین در این میان برجسته‌تر است. در بستر دیجیتال، والدین می‌توانند به اطلاعات تخصصی، مقایسه داروها، راهنمای مصرف و حتی مشاوره دارویی دسترسی داشته باشند. چنین خدماتی نه‌تنها باعث تسهیل فرایند خرید دارو می‌شود، بلکه از ازدحام در داروخانه‌های فیزیکی هم می‌کاهد و به مدیریت بهتر بحران‌های فصلی کمک می‌کند.

در کنار تأمین دارو، اطلاع‌رسانی درباره اقدامات پیشگیرانه؛ مانند پرهیز از قرارگیری کودک در هوای آلوده، استفاده از تهویه مناسب یا رعایت بهداشت شخصی هم بخشی از مسئولیت آگاهی‌بخش داروخانه‌هاست. بسیاری از داروسازان با استفاده از بروشورها، بنرهای اطلاع‌رسانی یا تولید محتوا در فضای آنلاین، به ارتقای سطح دانش عمومی در حوزه آلرژی کودکان کمک می‌کنند.

در نهایت، آنچه اهمیت دارد، تعامل پیوسته میان داروخانه، والدین و کادر درمان است. این زنجیره‌ی ارتباطی می‌تواند به شناسایی زودهنگام آلرژی، مصرف صحیح دارو و پیشگیری از بروز موارد شدید کمک کند.