گزارش تکان‌دهنده: سوءتغذیه شدید کودکان غزه رکورد شکست

قحطی در غزه رسماً تأیید شد؛ درخواست فوری سازمان‌های بین‌المللی برای آتش‌بس

هشدار چهار نهاد سازمان ملل درباره بحران انسانی

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد  (FAO)، یونیسف، برنامه جهانی غذا (WFP) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) در بیانیه‌ای مشترک در ۲۲ آگوست ۲۰۲۵ هشدار دادند که شرایط قحطی در نوار غزه به سطحی فاجعه‌بار رسیده است. این سازمان‌ها بر ضرورت یک آتش‌بس فوری و دسترسی بدون مانع به کمک‌های بشردوستانه تأکید کردند.

بیش از نیم میلیون نفر در شرایط قحطی

طبق تحلیل جدید طبقه‌بندی یکپارچه فاز امنیت غذایی  (IPC)، بیش از ۵۰۰ هزار نفر در غزه با قحطی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود این بحران در هفته‌های آینده از شهر غزه به دیرالبلح و خان‌یونس هم گسترش پیدا کند.

گسترش ناامنی غذایی در سطحی بی‌سابقه

بر اساس آمار منتشرشده، تا پایان سپتامبر:

بیش از ۶۴۰ هزار نفر در مرحله ۵ IPC (فاجعه‌بار) قرار خواهند گرفت.

حدود ۱.۱۴ میلیون نفر در مرحله ۴ (اضطراری) و ۳۹۶ هزار نفر دیگر در مرحله ۳ (بحرانی) قرار دارند.

داده‌های محدود از شمال غزه مانع از ارزیابی کامل شده، اما شواهد نشان می‌دهد وضعیت آنجا به همان اندازه یا حتی بدتر است.

افزایش سریع سوءتغذیه کودکان و زنان

سوءتغذیه در میان کودکان با سرعتی هشداردهنده رو به افزایش است. تنها در ماه ژوئیه بیش از ۱۲ هزار کودک دچار سوءتغذیه حاد شناسایی شدند که یک‌چهارم آن‌ها در وضعیت بسیار شدید بودند.

همچنین تعداد زنان باردار و شیرده در معرض سوءتغذیه خطرناک از ۱۷ هزار نفر در ماه مه به ۵۵ هزار نفر تا میانه ۲۰۲۶ رسیده است.

دلایل اصلی وخامت اوضاع

دو سال درگیری مداوم، آوارگی‌های گسترده، تخریب زیرساخت‌های کشاورزی و بهداشتی، محدودیت شدید دسترسی به کمک‌های بشردوستانه و فروپاشی بازارها از دلایل اصلی تشدید بحران عنوان شده است. بیش از ۹۸ درصد زمین‌های کشاورزی از بین رفته یا غیرقابل دسترس است و قیمت مواد غذایی به‌شدت افزایش پیدا کرده است.

درخواست فوری برای آتش‌بس و کمک‌رسانی

چهار نهاد سازمان ملل تأکید کردند که قحطی باید «به هر قیمتی» متوقف شود. آن‌ها خواستار آتش‌بس فوری و پایان درگیری برای فراهم شدن امکان دسترسی بشردوستانه شدند. به گفته این سازمان‌ها، تشدید حملات به شهر غزه می‌تواند پیامدهای ویرانگر بیشتری برای غیرنظامیان داشته باشد، به‌ویژه برای کودکان، سالمندان و افراد دارای معلولیت که توانایی تخلیه ندارند.

 

 

 

پیامدهای انسانی قحطی در غزه

سازمان‌های بین‌المللی هشدار داده‌اند که افزایش مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی، سوءتغذیه حاد و بیماری‌های قابل پیشگیری در راه است. بنا بر ارزیابی‌ها:

۳۹ درصد مردم غزه روزهایی را بدون هیچ غذایی سپری می‌کنند

بسیاری از خانواده‌ها والدین از وعده‌های خود صرف‌نظر می‌کنند تا فرزندان‌شان غذا بخورند

تولد نوزادان نارس و کم‌وزن به شکل نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده است

این شرایط اولین بار است که به‌طور رسمی در منطقه خاورمیانه به عنوان قحطی طبقه‌بندی می‌شود.

واکنش‌های جهانی و موانع امدادرسانی

با وجود افزایش نسبی ورود کمک‌های غذایی از ماه ژوئیه، این میزان همچنان بسیار کمتر از نیاز واقعی توصیف می‌شود. بسیاری از کامیون‌های امدادی در مسیر غارت شده و کمبود سوخت و آب، روند توزیع غذا و دارو را مختل کرده است.

نهادهای بین‌المللی بر این باورند که تنها با دسترسی آزاد و بدون مانع می‌توان شرایط فاجعه‌بار را کنترل کرد.

بیانیه مشترک فائو، یونیسف، برنامه جهانی غذا و سازمان بهداشت جهانی تأکید می‌کند که قحطی در غزه باید فورا متوقف شود. این سازمان‌ها خواستار آتش‌بس فوری، پایان درگیری و افزایش گسترده کمک‌های بشردوستانه شدند تا از مرگ هزاران غیرنظامی دیگر جلوگیری شود.

 

 

 

ابعاد منطقه‌ای و بین‌المللی بحران

کارشناسان هشدار داده‌اند که پیامدهای انسانی قحطی در غزه ممکن است به کشورهای همسایه هم سرایت کند. موج آوارگان، فشار بر منابع محدود منطقه و افزایش بی‌ثباتی اقتصادی و اجتماعی از نگرانی‌های اصلی عنوان شده است. علاوه بر این، اعتماد عمومی به نهادهای جهانی در صورت عدم اقدام مؤثر به شدت آسیب خواهد دید.

سازمان‌های امدادی همچنین تأکید می‌کنند که این بحران تنها یک مسئله محلی نیست، بلکه تهدیدی برای امنیت غذایی و سلامت عمومی در کل منطقه محسوب می‌شود.

فراخوان سازمان‌های ملل برای اقدام فوری

چهار نهاد اصلی سازمان ملل در بیانیه خود از جامعه جهانی، دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی خواستند که:

مسیرهای امن و پایدار برای انتقال کمک‌های غذایی، دارویی و سوخت ایجاد شود.

منابع مالی فوری برای حمایت از عملیات بشردوستانه در اختیار سازمان‌ها قرار گیرد.

فشار سیاسی لازم برای توقف درگیری‌ها و تضمین آتش‌بس کامل اعمال شود.

این سازمان‌ها هشدار داده‌اند که هرگونه تأخیر در اقدام، به معنی افزایش شمار قربانیان گرسنگی و سوءتغذیه خواهد بود.

 

 

واکنش‌های بین‌المللی به بحران غزه

انتشار گزارش تازه IPC و بیانیه چهار نهاد سازمان ملل بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهانی و میان مقامات سیاسی داشته است. اتحادیه اروپا، برخی دولت‌های منطقه و سازمان‌های حقوق بشری بار دیگر بر ضرورت توقف فوری درگیری‌ها و تضمین دسترسی به کمک‌های بشردوستانه تأکید کرده‌اند. در مقابل، نگرانی‌ها نسبت به ادامه محدودیت‌ها در ورود کمک‌ها و تشدید حملات نظامی همچنان پابرجاست.

کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت ادامه وضعیت موجود، شمار قربانیان ناشی از گرسنگی و سوءتغذیه می‌تواند طی ماه‌های آینده چند برابر شود.

چشم‌انداز پیش رو

نهادهای امدادی سازمان ملل اعلام کرده‌اند که برای تثبیت اوضاع نیاز به اقداماتی فوری و پایدار وجود دارد:

تضمین آتش‌بس فراگیر و طولانی‌مدت؛

بازگشایی کامل گذرگاه‌ها برای ورود منظم مواد غذایی و دارو؛

سرمایه‌گذاری فوری برای بازسازی زیرساخت‌های کشاورزی، بهداشتی و بازارهای محلی.

به گفته کارشناسان، بدون این اقدامات، خطر فروپاشی کامل ساختار اجتماعی و انسانی در غزه جدی است.

بیانیه مشترک فائو، یونیسف، برنامه جهانی غذا و سازمان بهداشت جهانی، آخرین زنگ خطر درباره بحران انسانی در غزه است. این سازمان‌ها هشدار داده‌اند که هر روز تأخیر در واکنش، به معنای جان‌های از دست‌رفته بیشتر، سوءتغذیه گسترده‌تر و گسترش پیامدهای منطقه‌ای خواهد بود.

 

 

 

پیام کارشناسان و تحلیلگران مستقل

تحلیلگران بحران‌های انسانی می‌گویند قحطی در غزه نه‌تنها نتیجه مستقیم جنگ و محاصره است، بلکه نشانه‌ای از شکست سیستم‌های حمایتی بین‌المللی در جلوگیری از بدترین سناریوهای انسانی به شمار می‌رود. بسیاری معتقدند که هشدارهای چندماهه نادیده گرفته شد و امروز شرایط از مرحله هشدار عبور کرده و به فاجعه رسیده است.

تأثیر بر نسل آینده

سوءتغذیه شدید در کودکان و زنان باردار می‌تواند اثرات بلندمدتی بر سلامت جسمی و روانی نسل آینده داشته باشد. کارشناسان هشدار می‌دهند که حتی در صورت پایان سریع بحران، پیامدهای این دوره قحطی – مانند افزایش بیماری‌های مزمن، تأخیر رشد جسمی و ذهنی کودکان و ضعف سیستم ایمنی – برای سال‌ها باقی خواهد ماند.

ضرورت همبستگی جهانی

سازمان‌های ملل متحد بار دیگر از دولت‌ها، نهادهای منطقه‌ای و جامعه مدنی خواسته‌اند که با کمک مالی، فشار سیاسی و پشتیبانی لجستیکی از عملیات امدادی حمایت کنند. به گفته آن‌ها، همبستگی جهانی تنها راه جلوگیری از گسترش فاجعه انسانی در غزه است.

 

 

 

سوالات متداول درباره قحطی در غزه

IPC چیست و چرا اهمیت دارد؟

IPC (Integrated Food Security Phase Classification) یک نظام بین‌المللی برای ارزیابی و طبقه‌بندی شدت ناامنی غذایی است. این سیستم با داده‌های میدانی مشخص می‌کند که جمعیت‌ها در چه مرحله‌ای از بحران قرار دارند؛ از مرحله ۱ (عادی) تا مرحله ۵ (قحطی). وقتی یک منطقه به فاز ۵ می‌رسد، به معنای وقوع قحطی رسمی است.

قحطی در غزه چه تعداد از مردم را تحت تاثیر قرار داده است؟

بر اساس گزارش اخیر، بیش از ۵۰۰ هزار نفر هم‌اکنون در قحطی هستند. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سپتامبر ۶۴۰ هزار نفر در شرایط فاجعه‌بار قرار گیرند و بیش از ۱.۵ میلیون نفر دیگر در مراحل بحرانی یا اضطراری ناامنی غذایی باشند.

چه گروه‌هایی بیشترین آسیب را دیده‌اند؟

کودکان، زنان باردار و شیرده، سالمندان و افراد دارای بیماری یا معلولیت بیشترین خطر را تجربه می‌کنند. تنها در ماه ژوئیه بیش از ۱۲ هزار کودک دچار سوءتغذیه حاد شناسایی شدند.

چرا کمک‌های بشردوستانه کافی نیست؟

محدودیت‌های شدید در دسترسی، محاصره، تخریب زیرساخت‌ها، غارت کامیون‌های امدادی و کمبود سوخت و آب باعث شده ورود و توزیع کمک‌ها ناکافی و نامنظم باشد. به گفته سازمان‌های ملل، میزان کمک‌ها «بسیار کمتر از نیاز واقعی» است.

سازمان‌های بین‌المللی چه راهکاری پیشنهاد داده‌اند؟

چهار نهاد اصلی سازمان ملل خواستار:

آتش‌بس فوری و کامل

دسترسی آزاد و پایدار برای رساندن غذا، دارو و سوخت

حمایت مالی فوری از عملیات بشردوستانه

بازسازی فوری کشاورزی و زیرساخت‌های بهداشتی شده‌اند.