خبرسازترین پیشرفتهای پزشکی سال 2023
در سال 2023 شاهد افزایش قابلتوجه پیشرفتهای پزشکی بودیم که نویدبخش درمانهای پیشگامانه و رویکردهای نوآورانه در درمان برخی بیماریها بود. از داروهای تغییردهنده کاهش وزن گرفته تا پیشرفتهای ویرایش ژن و ظهور هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی، در این مقاله به برخی از مهمترین پیشرفتهای پزشکی سال میپردازیم که قطعا برای شما هم جالب توجه خواهد بود.
سال 2023 با معرفی داروهای کاهش وزن جدید که اثربخشی بیسابقه و مزایای طولانیمدت را ارائه میدهند، نقطه عطفی در مبارزه با چاقی بود. این داروها نتایج استثنایی بر کاهش وزن را نشان دادهاند و امیدی برای افرادی هستند که با چاقی مفرط و خطرات مرتبط با آن دستوپنجه نرم میکنند. در این سال قبل از هرچیز بر پتانسیل داروهای جدید برای متحولکردن استراتژیهای مدیریت چاقی تاکید شد.
در اوایل دسامبر همین سال سازمان غذا و داروی ایالات متحده بالاخره اولین درمان ویرایش ژن CRISPRY/Case9 در جهان را تایید کرد و با این تایید تاریخی مرکز توجه قرار گرفت. این درمان نوآورانه که برای مبارزه با بیماری سلول داسی شکل طراحی شده است، نشان دهنده یک تغییر جدی در پزشکی ژنتیکی است که پتانسیل اصلاح نقایص ژنتیکی را در آینده نشان میدهد. موفقیت Casgevy که نام این درمان ویرایش ژن است، راههایی را برای درمانهای ویرایش ژنی را باز میکند که تعداد بیشماری از اختلالات ژنتیکی را هدف قرار میدهند. در این درمان به بیماران برای ساختن هموگلوبین سالم کمک میشود تا از این راه درمان بیماری سلول داسی را هدف قرار دهد.
سال 2023 از لحاظ ورود متفاوت هوش مصنوعی در مراقبتهای پزشکی هم سال جالبی بود. این مطالعات و پیشرفتها نشان دادند که هوش مصنوعی (AI) بهسرعت درحال تغییر مراقبتهای بهداشتی است و عصر جدیدی از درمانهای پزشکی و مراقبت از بیمار را نوید میدهد. از ابزارهای تشخیصی مبتنیبر هوش مصنوعی گرفته تا دستیارهای سلامت مجازی و پلتفرمهای تحلیلی و پیشبینیکننده، هوش مصنوعی روشهای متخصصان مراقبتهای بهداشتی و درمان را باز تعریف میکند.
در ماه جولای سال 2023 FDA بالاخره تایید نهایی داروی Leqembi را برای کاهش سرعت پیشرفت آلزایمر تایید کرد. این دارو پلاکهای آمیلوئیدی که در مغز مبتلایان به آلزایمر ایجاد میشود را از بین میبرد. این دارو اگرچه در درمان کامل بیماری موثر نیست اما در مقایسه با داروهای پیشین الزایمر حدود 30 درصد کاهش شناختی را تنها در مدت 18 ماه ازبین میبرد.
در همین سال شاهد پیشرفتهای قابل توجهی در درمان دیستروفی ماهیچهای بودیم. بالاخره در ماه ژوئن همین سال FDA اولین ژندرمانی برای کودکان مبتلا به دیستروفی ماهیچهای دوشن را تایید کرد. افراد مبتلا به این بیماری بهدلیل تنها یک ژن معیوب، پروتئین دیستروفی را نمیسازند که در نتیجه موجب تحلیل ماهیچهای میشود. این درمان به افراد کمک میکند بخشی از این پروتئین از دست رفته را تولید کنند.
در ادامه پیشرفتهای جالب توجه پزشکی و درمانی در سال 2023 چندین روش جدید برای محافظت افراد در برابر ویروس سنسیشیال تنفسی معرفی شدند. از طرفی FDA در ماه می همین سال اولین واکسن RSV با نام آرکسوی را برای افراد بالای 60 سال تایید کرد. همچنین در ماه آگوست واکسن دیگری با نام آبریسوو برای افراد باردار به تایید سازمان غذا و داروی ایلات متحده رسید که پیشرفتهای قابل توجهی بودند.
مجددا در ماه ژولای همین سال برای محافظت از کودکان زیر 2 سال یک پادتن مونوکلونال که پروتئینهای سیستم ایمنی را تقلید میکند به تایید FDA رسید. جالب است بدانید که تنها در ایالات متحده این ویروس سالانه 80 هزار کودک را به بیمارستانها میفرستاد. همین پیشرفتها باعث شد که مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ایالات متحده در ماه اکتبر همین سال این پادتن را برای نوزادانی که بیشتر در خطر عارضههای ناشی از RSV قرار دارند هم پیشنهاد کند.
واکسن چیکونگونیا یکی دیگر از پیشرفتهای خبرساز سال 2023 بود. ویروسی که منجر به تب شدید و درد مفاصل میشود و برای نوزادان کشنده است. سازمان غذا و داروی ایالات متحده در ماه نوامبر این سال اولین واکسن این ویروس را که توسط یک نوع پشه منتقل میشود تایید کرد. اگر این ویروس بیشتر در مناطق گرمسیری مشاهده میشود FDA هشدار میدهد که این ویروس بهسرعت در حال گسترش به نقاط مختلف جهان است و خوشبختانه در همین سال اولین واکسن این ویروس تایید شد.
بهعنوان اخرین پیشرفت خبرساز سال 2023 امسال تایید شد که اسپری بینی Narcan با اسم مستعار نالوکسان میتواند اثر مصرف بیش از حد مواد افیونی را در چند دقیقه معکوس کند. پزشکان امیدوار هستند که با دسترسی آسان به نارکان مبارزه با شیوع مصرف مواد افیونی که در فاصله سالهای 1999 تا 2021 جان 645 نفر را با مصرف بیش از حد این مواد گرفت، آسان شود.
سال 2023 شاهدی بود بر روح تسلیم ناپذیر نوآوری پزشکی که با پیشرفتهای پیشگامانهای همراه بود. پیشرفتهایی که نوید تغییر مسیر سلامت انسان را میدهد. از ظهور داروهای کاهش وزن موثر تا طلوع درمانهای ویرایش ژن و ادغام هوش مصنوعی در مراقبتهای بهداشتی، این نقاط عطف راه را برای آیندهای روشن در پزشکی و درمان هموار میکنند که در آن افراد میتوانند از زندگی طولانیتر، سالمتر و رضایتبخشتری برخوردار شوند. با ورود به سال 2024، جامعه پزشکی آماده است تا براساس این دستاوردها پیشرفت کند و پیشرفتهای پزشکی را بیش از پیش جلو ببرد و امکانات جدیدی را برای رفاه انسان ایجاد کند. به امید پیشرفتهای بیشتر در تحقیقات پزشکی.