سوگندنامه پزشکی
سوگندنامه، یک سند رسمی است که در آن فرد متعهد شده که به یک سری اصول و تعهدات پایبند باشد. این سند در بسیاری از کشورها در حوزه‌های مختلفی مانند حرفه‌ای، اداری، نظامی و غیره به کار می‌رود.
در بسیاری از حرفه‌ها، به ویژه در حرفه پزشکی، سوگندنامه به منظور تأیید نیت و عزم متقابل بین افراد و تأکید بر اخلاق و رفتار حرفه‌ای صادر می‌شود. در سوگندنامه پزشکی، پزشک به حفظ سلامت و حقوق بیماران، رعایت اخلاق حرفه‌ای، عدم تبعیض بین بیماران و حفظ حریم شخصی آنها متعهد می‌شود.
در حوزه اداری نیز، سوگندنامه به منظور تأکید بر اخلاق حرفه‌ای کارکنان و رعایت اصول اداری صادر می‌شود. این سند به عنوان یک تعهد رسمی از سوی کارکنان صادر می‌شود که در آن آنها به احترام حقوق دیگران، رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای، عدم تبعیض و توسعه دانش و تجربه خودشان متعهد می‌شوند.
در حوزه نظامی نیز، سوگندنامه به منظور تأیید نیت و عزم متقابل بین سربازان و تأکید بر اصول اخلاقی و رفتار حرفه‌ای صادر می‌شود. در این سند، سرباز به حفظ و محافظت از کشور و مردم متعهد می‌شود و تأکید می‌شود که در تمامی موارد، به حقوق و حریم شخصیت مردم احترام گذاشته شود.
در کشورهای مختلف، متن سوگندنامه براساس فرهنگ و قوانین آن کشور شکل می‌گیرد، اما در همه موارد، این سند به منظور تأیید نیت و عزم متقابل، تأکید بر اخلاق و رفتار حرفه‌ای و تعهد به حفظ حقوق دیگران صادر می‌شود.
سوگندنامه پزشکی چیست؟
سوگندنامه بقراط معروف به سوگندنامه پزشکی است که به نام بقراط، پزشک یونانی سده پنجم پیش از میلاد، نسبت داده می‌شود. این سند از قدیمی‌ترین سوگندنامه‌های معروف در جهان به شمار می‌رود و هنوز هم از اهمیت خود برخوردار است.
در این سوگندنامه، بقراط پزشکان را به نهایت اخلاق حرفه‌ای وعدم تبعیض در رفتار با بیماران، توسعه دانش و تجربه خود، و حفظ رازداری پزشکی تشویق می‌کند. همچنین، در این سوگندنامه، بقراط به پزشکان یادآوری می‌کند که باید از هیچ بیماری ناعادلانه رفتار نکنند و از هیچ بیماری سوءاستفاده نکنند.
به طور کلی، سوگندنامه بقراط به عنوان یکی از نقاط عطف تاریخ پزشکی و راهنمایی برای اخلاق حرفه‌ای پزشکان، همچنان مورد توجه و مطالعه قرار می‌گیرد.
متن اصلی سوگندنامه بقراط
"من به آپولون، پزشک آسکلیپوس، هیژیا و پاناکیا سوگند یاد می‌کنم و تمام خدایان و الهه‌ها را گواه می‌گیرم که در حدود قدرت و بر حسب قضاوت خود مفاد این سوگند نامه و تعهد کتبی را اجرا نمایم. من سوگند یاد می‌کنم که شخصی را که به من حرفه پزشکی خواهد آموخت مانند والدین خود فرض کنم و در صورتی که محتاج باشد درآمد خود را با وی تقسیم کنم و احتیاجات وی را مرتفع سازم. پسرانش را مانند برادران خود بدانم و در صورتی که بخواهند به تحصیل پزشکی بپردازند بدون مزد یا قراردادی حرفه پزشکی را به آنها بیاموزم.
اصول دستورهای کلی، دروس شفاهی و تمام معلومات پزشکی را جز پسران خود، پسران استادم و شاگردانی که طبق قانون پزشکی پذیرفته شده و سوگند یاد کرده‌اند به دیگری نیاموزم. پرهیز غذایی را بر حسب توانایی و قضاوت خود به نفع بیماران تجویز خواهم کرد نه برای ضرر و زیان آنها و به خواهش اشخاص به هیچ‌کس داروی کشنده نخواهم داد و مبتکر تلقین چنین فکری نخواهم بود. همچنین وسیله سقط جنین در اختیار هیچ‌یک از زنان نخواهم گذاشت. با پرهیزگاری و تقدس زندگی وحرفه خود را نجات خواهم داد. بیماران سنگ دار را عمل نخواهم کرد و این عمل را به اهل فن واگذار خواهم نمود. در هر خانه‌ای که باید داخل شوم برای مفید بودن به حال بیماران وارد خواهم شد و از هر کار زشت ارادی و آلوده‌کننده به خصوص اعمال ناهنجار، با زنان و مردان، خواه آزاد و خواه برده باشند، اجتناب خواهم کرد. آنچه در حین انجام دادن حرفه خود و حتی خارج ازآن درباره‌ی زندگی مردم خواهم دید یا خواهم شنید که نباید فاش شود به هیچ‌کس نخواهم گفت زیرا این قبیل مطالب را باید به گنجینه اسرار سپرد. اگر تمام این سوگندنامه را اجرا کنم و به آن افتخار کنم از ثمرات زندگی و حرفه خود برخوردار شوم و همیشه بین مردان مفتخر و سربلند باشم، ولی اگر آن را نقص کنم و به سوگند عمل نکنم از ثمرات زندگی و حرفه خود بهره نبرم و همیشه بین مردان سرافکنده و شرمسار باشم"
سوگندنامه پزشکی در ایران
سوگندنامه در عرف ایران به عنوان یکی از مهمترین سندهای حقوقی محسوب می‌شود. این سند، در بسیاری از حرفه‌ها به‌ویژه حرفه پزشکی، به منظور تأیید نیت و عزم متقابل بین افراد و تأکید بر اخلاق و رفتار حرفه‌ای صادر می‌شود.
در ایران، سوگندنامه پزشکی بر پایه سوگندنامه بقراط تنظیم شده است که در آن علاوه بر تأکید بر انصاف و صداقت، پزشک نیز به حفظ حیثیت و سلامت بیمار، رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای وعدم تبعیض بین بیماران متعهد می‌شود. در ادامه به بررسی متن سوگندنامه پزشکی ایران براساس سوگندنامه بقراط خواهیم پرداخت
متن سوگندنامه پزشکی در ایران
"اکنون که با عنایات و الطاف بیکران الهی دوره دکتری پزشکی را با موفقیت به پایان رسانده‌ام و مسئولیت خدمت به خلق را بر عهده گرفته‌ام، در پیشگاه قرآن کریم به خداوند قادر متعال که دانای آشکار و نهان است و نامش آرامش دل‌های خردمندان و یادش شفای آلام دردمندان، سوگند یاد می‌کنم که:
همواره حدود الهی و احکام مقدس دینی را محترم شمارم، از تضییع حقوق بیماران بپرهیزم و سلامت و بهبود آنان را بر منافع مادی و امیال نفسانی خود مقدم بدارم. در معاینه و معالجه حریم عفاف را رعایت کنم و اسرار بیماران خود را، جز به ضرورت شرعی و قانونی، فاش نسازم. خود را نسبت به حفظ قداست حرفه پزشکی و حرمت همکاران متعهد بدانم و از آلودگی به اموری که با پرهیزکاری و شرافت و اخلاق پزشکی منافات دارد، اجتناب ورزم. همواره برای ارتقای دانش پزشکی خویش تلاش کنم و از دخالت در اموری که آگاهی و مهارت لازم را در آن ندارم، خودداری کنم. در امر بهداشت، اعتلای فرهنگ و آگاهی‌های عمومی تلاش کنیم و تأمین، حفظ و ارتقای سلامت جامعه را مسئولیت اساسی خویش بدانم"
در این متن، پزشک به عهد و پیمانی که با بیمارش بسته است، تأکید می‌کند و به حفظ سلامت و حیثیت بیمار وعدم تبعیض بین آنها، تعهد می‌دهد. همچنین، پزشک به توسعه دانش و تجربه خودش تأکید می‌کند و به حفظ حریم شخصیت بیمار، حفظ اعتماد عمومی وعدم شرکت در فعالیت‌های نامناسب و غیرحرفه‌ای، تعهد می‌دهد.
تنظیم و امضای سوگندنامه پزشکی در ایران اجباری است و هر پزشکی که می‌خواهد وارد حرفه پزشکی شود، باید این سند را امضا کند. این سند، به عنوان یک تعهد رسمی از سوی پزشک صادر می‌شود که در آن او به احترام حریم شخصیت بیمار، حفظ اعتماد عمومی، حفظ حریم خصوصی بیمار وعدم شرکت در فعالیت‌های نامناسب و غیرحرفه‌ای متعهد می‌شود.
در نتیجه، سوگندنامه پزشکی، به عنوان یکی از مهمترین سندهای حقوقی در حرفه پزشکی، نقش بسیار مهمی در حفظ اخلاق حرفه‌ای و رفتار حرفه‌ای پزشکان ایفا می‌کند و باعث افزایش اعتماد عمومی به حرفه پزشکی و بهبود خدمات درمانی به بیماران می‌شود.
بازنشر
