همه چیز در مورد انواع ضد آفتاب ها

تابش نور آفتاب به بدن دارای اثرات متناقضی است. نور خورشید یکی از ضروریات ساخت ویتامین D در بدن است و باعث بهبود وضعیت روحی و روانی می‌شود. با این حال، اشعه فرابنفش خورشید UV  یا (Ultraviolet)  مسئول چندین آسیب مزمن و حاد پوستی مانند سوختگی، التهاب، هایپرپیگمانتاسیون (لک)، پیری پوست و سرطان پوست است.

اشعه UV دارای دو طیف UVA  و UVB  است که هردوی آن‌ها برای پوست مضر هستند. در نتیجه شما باید با استفاده از روش‌هایی از سلامت پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید که این‌ها شامل عدم حضور در معرض آفتاب در ساعات پیک تابش (12 ظهر تا 16 عصر)، لباس‌های محافظت‌کننده در برابر اشعه UV  و ضدآفتاب‌های مناسب است. در این مقاله از وبلاگ داروتامین شما را با انواع اشعه UV، ضد آفتاب‌ها و کاربردهای‌شان آشنا می‌کنیم.

انواع اشعه UV

دو نوع اشعه‌ پایه در ناحیه فرابنفش وجود دارد که به سطح زمین می‌رسند که شامل UVA و UVB است. اشعه UVB طول موج کوتاه‌تر و قدرت نفوذ کمتری دارد و مسئول ایجاد آفتاب سوختگی و سرطان‌های پوست مانند ملانوما است.

اشعه UVA هم در ایجاد سرطان پوست نقش دارد و علاوه بر آن به علت نفوذ بیشتر در پوست، عامل اصلی چروک و پیری پوست است. مقدار UVA در نور خورشید ۵۰۰ برابر UVB است؛ لذا این موضوع اهمیت حفاظت از پوست در برابر UVA علاوه‌بر اشعه UVB را مشخص می‌کند.

	اثرات	طول موج
اشعه UVA	ایجاد چروک، پیری، سرطان و ...	315-400 nm
اشعه UVB	آفتاب سوختگی، قرمزی، سرطان و ...	280-315 nm

 

ضد آفتاب

استفاده از کرم ضد آفتاب یکی از بهترین و ساده‌ترین راه‌ها برای محافظت از ظاهر و سلامت پوست در هر سنی‌ست. استفاده منظم از کرم ضد آفتاب از آفتاب سوختگی، سرطان پوست و پیری زودرس جلوگیری می‌کند. ضدآفتاب‌ها محصولات موضعی‌ هستند که با استفاده از فیلتر‌های مختلف، اشعه‌های مضر خورشید را بازتاب یا جذب و از آسیب به پوست جلوگیری می‌کنند. مواد مؤثر مختلفی در ضدآفتاب‌ها وجود دارد که در ادامه به موادی که دارای تأییدیه سازمان FDA هستند اشاره خواهیم کرد.

ضدآفتاب	محدوده محافظت
ارگانیک‌ها
مشتقات PABA
1.        PABA (para-aminobenzoic acid)	UVB
2.        Padimate O (octyl dimethyl PABA)	UVB
سینامات‌ها
3.        Octinoxate (octyl methoxycinnamate)	UVB
4.        Cinoxate	UVB
سالیسیلات‌ها
5.        Octisalate (octyl salicylate)	UVB
6.        Homosalate	UVB
7.        Trolamine salicylate	UVB
بنزوفنون‌ها
8.        Oxybenzone (benzophenone-3)	UVB, UVA2
9.        Sulisobenzone (benzophenone-4)	UVB, UVA2
10.     Dioxybenzone (benzophenone-8)	UVB, UVA2
متفرقه:
11.     Octocrylene	UVB
12.     Ensulizole (phenylbenzimidazole sulfonate)	UVB
13.     Avobenzone (butyl methoxydibenzoyl methane)	UVA1
14.     Ecamsule ( Mexoryl SX)	UVB, UVA2
15.     Drometrizole trisiloxane (Mexoryl XL)	UVB, UVA2
16.     Meradimate (menthyl anthranilate)	UVA1
17.     Bemotrizinol (Tinosorb S)	UVB, UVA2
18.     Bisoctrizole ( Tinosorb M)	UVB, UVA2
غیرارگانیک‌ها
19.     Titanium dioxide	UVB, UVA2, UVA1
20.     Zinc oxide	UVB, UVA2, UVA1

 

SPF در ضد آفتاب چیست؟

فاکتور محافظت در برابر آفتاب (SPF) نشان‌دهنده توانایی ضد آفتاب برای محافظت در برابر بخش خاصی از اشعه ماوراء بنفش (UV) به نام UVB است. اشعه UVB مسئول آفتاب سوختگی و سرطان پوست است. دو بخش دیگر از نور UV وجود دارد: اشعه UVC (که از جو زمین عبور نمی‌کند) و اشعه UVA (که همچنین مسئول سرطان پوست و همچنین پیری پوست هستند). ضد آفتابی که طیف وسیعی از SPF دارد در برابر اشعه‌های UVB و UVA محافظت می‌کند.

چه ویژگی‌هایی در ضدآفتاب اهمیت دارد؟

برای انتخاب ضدآفتاب مناسب سه ویژگی زیر را در نظر داشته باشید:

1. طیف محافظت: ضدآفتاب‌های مناسب آن‌هایی هستند که در وهله اول از پوست در برابر انواع اشعه‌های مضر خورشید (UVA و UVB) محافظت می‌کنند.
2. فاکتور محافظت از آفتاب: دومین ویژگی مهم در ضد آفتاب‌ها فاکتور محافظت از آفتاب یا SPF است که نشان‌دهنده توانایی ضد آفتاب در بلاک اشعه UV و جلوگیری از واکنش آفتاب سوختگی است. سازمان غذا و دارو (FDA) توصیه به استفاده از ضد آفتاب‌هایی با SPF برابر یا بیشتر از ۳۰ می‌کند.
3. ماندگاری: سومین ویژگی‌ که باید در کرم ضدآفتاب خود به دنبال آن باشید، ماندگاری پس از تماس با آب و عرق است. این ویژگی در ضدآفتاب‌ها با برچسب «مقاوم در برابر آب» یا «بسیار مقاوم در برابر آب» مشخص می‌شود و به معنی حفظ SPF اولیه خود بعد از به ترتیب ۴۰ و ۸۰ دقیقه شنا یا عرق کردن است.

انواع ضد آفتاب

 

ضدآفتاب‌ها به دو دسته ارگانیک (قبلا با نام شیمیایی شناخته می‌شدند) و غیر ارگانیک (قبلا با نام فیزیکی شناخته می‌شدند) تقسیم می‌شوند.

 

فیلترهای ارگانیک

این دسته از مواد نقش ضدآفتابی خود را به وسیله حلقه‌هایی که در مولکول شیمیایی خود دارند ایفا می‌کنند. آن‌ها نور خورشید را جذب کرده و به مقدار ناچیزی از گرما تبدیل می‌کنند. این دسته از فیلتر‌های ضد آفتاب به دلیل مکانیسم عمل و ساختمان شیمیایی خود ممکن است در بعضی از افراد موجب حساسیت پوستی یا درماتیت تماسی شوند. در چنین افرادی توصیه می‌شود از  ضدآفتاب غیر ارگانیک استفاده شود.

بعضی از ترکیبات ارگانیک مانند سینامات‌ها (Cinnamates) و سالیسیلات‌ها (Salicylates) و... به‌طور اختصاصی اشعه UVB را بلاک می‌کنند. از بین این دو دسته، اکتینوکسات‌ (Octinoxate) پرکاربردترین ترکیب محافظت‌کننده از اشعه UVB است.

فیلتر‌های بلاک‌کننده اشعه UVA شامل انواع مختلفی از جمله بنزوفنون‌ها (Benzophenones) و دی‌بنزوئیل‌متان (Dibenzoylmethane) است که از میان آن‌ها دو ماده اکسی بنزون و آووبنزن بسیار پرکاربرد هستند.

دسته بعدی فیلتر‌های ارگانیک، وسیع الطیف هستند؛ به این معنا که هر دو طیف UVA و UVB را بلاک می‌کنند. این نوع شامل تینوزورب‌اس، تینوزورب‌ام (Tinosorb S & M)، مکسوریل‌اس‌ایکس و مکسوریل ایکس‌ال (Mexoryl XL & Mexoryl SX) و... است.

فیلتر‌های غیر ارگانیک

این فیلترها مواد معدنی از جمله زینک اکسید و تیتانیوم دی‌اکسید هستند و مکانیسم عمل آن‌ها بازتاب نور خورشید در طیفی گسترده‌تر از UV و شامل نور مرئی است. به همین علت ظاهری سفید رنگ و نامناسب داشتند که با ایجاد تغییراتی در سایز ذره‌ای آن‌ها و ساخت ذرات نانو، خواص ضدآفتابی آن‌ها را محدود به اشعه UV کردند.

درنتیجه از ظاهر شفاف و مناسبی هم برخوردار شدند. فیلتر‌های غیرآلی از پایداری مناسبی برخوردارند و برخلاف انواع آلی، حساسیت‌زایی بسیار کمتری دارند. همچنین این دسته توانایی محفاظت در برابر طیف وسیعی از UV را دارا هستند و هردو اشعه UVA و UVB را بلاک می‌کنند.

• چه ضد آفتابی بخریم؟

برای استفاده روزانه، یک ضد آفتاب با SPF حداقل 30 انتخاب کنید. اگر زمان زیادی را در فضای باز می‌گذرانید، محصولی با SPF 60 یا بیشتر از 60 انتخاب کنید. در واقعیت، اکثر مردم آن‌طور که باید از ضد آفتاب استفاده نمی‌کنند و این SPF بالاتر به جبران کاهش مصرف کمک می‌کند.

• آیا کرم ضد آفتاب باید قبل یا بعد از سایر محصولات استفاده شود؟

تا زمانی که کرم ضد آفتاب حداقل SPF 30، مقاوم در برابر آب و طیف وسیعی داشته باشد، مهم نیست که محصولات مراقبت از پوست خود را به چه ترتیبی استفاده می‌کنید. برخی افراد کار با پوست بدون مواد آرایشی را آسان‌ترین کار می‌دانند؛ در این صورت قبل از اینکه آرایش یا مرطوب‌کننده به پوست اضافه کنید، ضد آفتاب را استفاده کنید.

• آیا مواد آرایشی دارای SPF می‌توانند جایگزین استفاده از ضد آفتاب شوند؟

آرایش برای محافظت از پوست شما کافی نیست؛ حتی اگر محصولات آرایشی SPF بالایی داشته باشند. برای رسیدن به SPFای که در مورد ضد آفتاب صحبت کردیم به آرایش بسیار بیشتر از آنچه معمولا استفاده می‌کنید نیاز دارید.

• آیا ضد آفتاب‌های معدنی بهتر هستند؟

کرم‌های ضد آفتاب اغلب به دو دسته شیمیایی و معدنی دسته بندی می‌شوند. ضد آفتاب‌های شیمیایی از ترکیباتی مانند آووبنزون، اکتیسالات، اکتوکریلن، هموسالات و... استفاده می‌کنند. ضد آفتاب‌های معدنی از اکسید روی یا دی اکسید تیتانیوم استفاده می‌کنند. هر دو ضد آفتاب شیمیایی و معدنی به طور مشابه عمل می کنند؛ با جذب نور UV و تبدیل آن انرژی به مقادیر ناچیز گرما. ضد آفتاب‌های معدنی هم مقدار کمی از اشعه ماوراء بنفش را منعکس می‌کنند.

برای برخی افراد، ضدآفتاب‌های شیمیایی ممکن است باعث ایجاد گزش پوست شوند. اگر پوست حساسی دارید یا اغلب به محصولات آرایشی و بهداشتی واکنش نشان می‌دهید، کرم ضد آفتاب معدنی ممکن است انتخاب بهتری باشد. نقطه ضعف ضدآفتاب‌های معدنی این است که اغلب رنگ سفید زیادی روی پوست شما به‌جا می‌گذارند. در غیر این صورت، این یک انتخاب شخصی است. بهترین ضد آفتاب، ضد آفتابی است که هر روز بتوانید به راحتی از آن استفاده کنید.

• آیا واقعا نیاز به استفاده مجدد از ضد آفتاب در طول روز دارم؟

به طور کلی، کرم ضد آفتاب را باید هر دو ساعت یک‌بار تجدید کرد، مخصوصا بعد از شنا یا تعریق. اگر در داخل خانه کار می‌کنید و دور از پنجره می‌نشینید، ممکن است نیازی به تمدید ضدآفتاب نداشته باشید. با این حال، حواس‌تان به این باشد که چند بار از خانه بیرون می‌روید.

حتی یک قدم زدن کوتاه در ظهر می‌تواند پوست شما را در معرض خطر قرار دهد. به خاطر داشته باشید که هیچ ضد آفتابی کامل نیست. از کلاه‌های لبه پهن، عینک آفتابی یا سایر لباس‌های محافظ استفاده کنید و تا حد امکان به دنبال مکان‌هایی باشد که در سایه هستند.

محدودیت‌های مصرف ضدآفتاب‌ها

آکادمی کودکان آمریکا توصیه به عدم مصرف ضدآفتاب در نوزادان کوچک‌تر از ۶ ماه می‌کند. اگر چه در صورت عدم امکان محافظت از نوزاد در برابر نور خورشید با لباس و حائل مناسب می‌توان مقدار اندکی از ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰  روی ناحیه کوچکی از پوست نوزاد مانند صورت یا پشت دست استفاده کرد. به علت عدم بلوغ کامل سد محافظتی پوست در نوزادان و کودکان، توصیه به مصرف ضد آفتاب‌های غیر ارگانیک می‌شود که خواص حساسیت‌زایی کمتری نسبت به انواع ارگانیک دارند.

در صورت هرگونه التهاب، خارش، قرمزی، تورم و دیگر علائم حساسیت پس از مصرف ضدآفتاب کنونی خود مصرف آن را قطع و برای مشورت به دکتر داروساز یا متخصص پوست مراجعه کنید.

مطالعه‌ای که سال ۲۰۱۹ صورت گرفت اثبات کرد که استفاده مادران باردار از ضدآفتاب‌های حاوی فیلتر اکسی بنزون (از دسته فیلترهای ارگانیک) باعث افزایش ریسک ابتلای نوزاد به بیماری هیرشپرونگ (Hirschsprung)؛ نوعی بیماری عملکردی روده در اثر عدم عصب دهی آن می‌شود. علاوه‌بر آن به علت مشاهده اثرات هورمونال در برخی از ضدآفتاب‌های ارگانیک توصیه به مصرف فیلتر‌های غیر ارگانیک و همچنین لباس و کلاه مناسب در دوران بارداری می‌شود.

حرف آخر

در این مقاله انواع ضد آفتاب و اشعه‌های مضر خورشید که می‌توانند به پوست آسیب برسانند، بررسی کردیم. امروزه استفاده از کرم‌های ضد آفتاب برای محافظت همه‌جانبه از پوست، بیشتر از گذشته حس می‌شود. دلیل این ضرورت می‌تواند به پاره‌بودن لایه اُزُن زمین ارتباط زیادی داشته باشد.

در صورتی که بیشتر وقتتان را در خارج از خانه می‌گذرانید، حتما از کرم‌های ضد آفتاب و لباس‌های محافظ استفاده کنید. برخی محققان می‌گویند، حتی اگر در داخل خانه، هوای ابری و سایه هم به‌سر می‌برید نیاز است از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. در صورتی که به ضد آفتاب‌های خوب برای محافظت از پوستتان یا سایر مکمل‌های تقویتی نیاز دارید، می‌توانید آن‌ها را به‌صورت حضوری از داروخانه شبانه روزی گیتی نورد یا به‌صورت آنلاین از داروخانه آنلاین داروتامین تهیه کنید.