همه چیز در مورد انواع لک‌ های پوستی + راه‌های درمان و جلوگیری

به افزایش تراکم و تعداد رنگدانه‌های ملانین در لایه‌های پوست که به صورت ضایعات پررنگ‌تر در سطح پوست مشاهده می‌شوند، هایپرپیگمانتاسیون یا لک پوستی می‌گویند. هایپرپیگمانتاسیون پوست یکی از شکایت‌های رایج بیماران در مراجعه به دکتر داروساز یا متخصص پوست است. اگرچه درمان این نوع از ضایعات پوستی معمولا طولانی و دشوار بوده و نیازمند همراهی بیمار تا رسیدن به نتیجه مطلوب است. در این مقاله از وبلاگ داروتامین با لک‌های پوستی و انواع آن آشنا شوید.

لک پوستی و علت ایجاد آن

هایپرپیگمانتاسیون یک مشکل شایع و عموما بدون ضرر پوستی‌ست که باعث می‌شود در قسمت‌هایی از پوست، لکه‌هایی تیره‌‌تر از رنگ نرمال پوست ایجاد شود. این تیره‌شدن زمانی رخ می‌دهد که مقدار اضافه‌ای از ملانین (رنگدانه قهوه‌ای مسئول ایجاد رنگ طبیعی پوست) تولید و در قسمتی از پوست ذخیره شود. علل مختلفی برای ایجاد این لک‌ها شناخته شده‌ و انواع دسته‌بندی لک‌ها هم با توجه به علت ایجاد آن‌ها صورت می‌گیرد. در ادامه با انواع لک‌ها و علل ایجاد آن بیشتر آشنا خواهید شد.

انواع لک‌های پوستی

چندین نوع از لک‌های پوستی وجود دارند که شایع‌ترین آن‌ها ملاسما، لک پیری و لک‌های بعد از التهاب است.

ملاسما (Melasma)

عامل ایجاد این لک‌ها، تغییرات هورمونی است. از جمله شرایطی که منجر به ایجاد  این تغییرات هورمونی می‌شود بارداری‌ست که باعث افزایش تولید ملانین می‌شود. این افزایش باعث ایجاد «ماسک بارداری» در صورت، شکم و با درصد کمتری در نواحی دیگر بدن می‌شود. همچنین، زنانی که قرص‌های ضد بارداری مصرف می‌کنند هم ممکن است تحت تغییرات هورمونی مشابه با بارداری قرار گیرند و دچار هایپرپیگمانتاسیون شوند. اگر این لک برای آن‌ها آزاردهنده باشد باید مصرف قرص‌های ضد بارداری را قطع کنند.

لک پیری (age spots)

 از این نوع هایپرپیگمانتاسیون با نام‌های لک کبدی و لک خورشید هم یاد می‌شود. این نوع از لک‌ها ضایعات قهوه‌ای و مسطح روی پوست هستند که دارای سایز و شکل‌های مختلف بوده و معمولا در قسمت‌هایی از پوست که در معرض نور خورشید هستند مانند صورت و روی دست‌ها ایجاد می‌شوند. این لک‌ها با تابش بیش از حد نور خورشید و در زمان طولانی در ارتباط‌اند.

لک بعد از التهاب (Postinflammatory spots)

این لک‌ها ناشی از آسیب یا التهاب به پوست هستند. یکی از دلایل رایج ایجاد لک‌های بعد از التهاب، آکنه است. از دلایل دیگر می‌توان به حساسیت، عفونت، عوامل فیزیکی یا شیمیایی آسیب‌رسان به پوست و... اشاره کرد. این عوامل باعث افزایش تولید ملانین توسط سلول‌های پوستی یا پراکندگی غیرطبیعی آن می‌شوند. این نوع از لک‌ها در افراد با پوست تیره رایج‌تر است.

لک ناشی از دارو (Drug induced)

مصرف برخی از داروها یکی از دلایل رایج هایپرپیگمانتاسیون پوست است. از داروهایی که در ایجاد لک نقش دارند می‌توان به ماینوسیکلین، سیکلوفسفاماید، بلئومایسین، کلوفازمین، داروهای ضد مالاریا، ضد بارداری خوراکی و... اشاره کرد. اگرچه در اکثر موارد پس از قطع داروی عامل لک، ضایعات به آرامی از بین می‌روند؛ اما در بعضی از موارد ممکن است لک تا سال‌ها باقی بماند. در نتیجه، مهم‌ترین راه درمان در این نوع از لک‌ها قطع داروی عامل آن در صورت امکان است.

کک و مک (Freckles)

کک و مک به لک‌های کوچک با مرز مشخص که معمولا در افراد با موهای بلوند یا قرمز ظاهر می‌شود می‌گویند. کک و‌ مک‌ها معمولا در اوایل کودکی روی قسمت‌هایی از پوست که در معرض خورشید هستند ایجاد می‌شود. معمول‌ترین قسمت‌های ایجاد این ضایعات، صورت و پشت دست است. کک و مک‌ها در طول فصل تابستان پررنگ‌تر و با تعداد بیشتر ظاهر شده و در فصل پاییز و زمستان کم‌رنگ و کم تعدادتر خواهند بود. علاوه‌بر آن، بهتر است بدانید، ژنتیک هم در ایجاد آن نقش دارد.

5 نکته برای جلوگیری از ایجاد لک‌های پوستی

اگر دوست ندارید چنین لک‌هایی روی پوستتان ظاهر شوند، می‌توانید از پوستتان مراقبت کنید. با مراقبت و رسیدگی به پوستتان می‌توانید تا حد زیادی از ایجاد این لک‌ها جلوگیری کنید. در ادامه برخی از نکاتی که لازم است برای جلوگیری از ایجاد لک بدانید، بیان کرده‌ایم.

از پوستتان در برابر نور خورشید محافظت کنید

یکی از مهم‌ترین راه‌های مراقبت از پوست، محافظت از پوست در برابر نور خورشید است. قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث ایجاد چین و چروک، لکه‌های ناشی از افزایش سن و سایر مشکلات پوستی و همچنین افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست شود.

• برای اینکه کامل‌ترین راه محافظت پوست در برابر آفتاب را داشته باشید لازم است:

 از یک کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 15 استفاده کنید. کرم ضد آفتاب را به اندازه کافی روی پوست ماساژ دهید و هر دو ساعت یک بار یا زودتر تجدید کنید. اگر در حال شناکردن در فضای سرباز یا ورزش و عرق کردن هستید؛ در قسمت‌های سایه باشید. همچنین، از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، زمانی که پرتوهای خورشید در قوی‌ترین میزان هستند، از قرار گرفتن در معرض خورشید خودداری کنید. لباس محافظ بپوشید. پوست خود را با پیراهن‌های آستین بلند، شلوارهای بلند و کلاه‌های لبه پهن بپوشانید. لباس‌های مخصوص محافظ در برابر آفتاب که به طور خاص برای جلوگیری از اشعه ماوراء بنفش طراحی شده‌اند، استفاده کنید.

سیگار نکشید

سیگار کشیدن پوست شما را پیرتر نشان می‌دهد و باعث ایجاد چین و چروک می‌شود. سیگار کشیدن رگ‌های خونی ریز در خارجی‌ترین لایه‌های پوست را نازک می‌کند که جریان خون را کاهش می‌دهد و پوست را تیره‌تر می‌کند. این امر همچنین باعث کاهش اکسیژن و مواد مغذی پوست می‌شود که برای سلامت پوست مهم هستند. سیگار همچنین به کلاژن و الاستین آسیب می‌رساند (فیبرهایی که به پوست شما استحکام و خاصیت ارتجاعی می‌دهند).

علاوه‌بر این، حالات تکراری صورت که هنگام سیگار کشیدن انجام می دهید. مانند به هم زدن لب‌ها در هنگام استنشاق و دود کردن و بستن چشم‌ها برای جلوگیری از ورود دود، می‌تواند به ایجاد چین و چروک کمک کند. علاوه‌بر این، سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد. اگر سیگار می‌کشید، بهترین راه برای محافظت از پوست‌تان ترک سیگار است. از پزشک خود بخواهید نکات یا درمان‌هایی را برای کمک به ترک سیگار به شما ارائه دهد.

با پوست خود به آرامی رفتار کنید

مراقبت از پوست، پاکسازی و اصلاح روزانه می‌تواند روی پوست شما تأثیر بگذارد. برای سالم نگه داشتن آن، زمان حمام کردن را محدود کنید، چراکه آب داغ و دوش یا حمام طولانی، چربی‌های مفید پوست را از بین می‌برد. زمان حمام یا دوش گرفتن خود را محدود و از آب ولرم به جای گرم استفاده کنید.

از استفاده از صابون‌های قوی (دارای PH بالا)  خودداری کنید. صابون‌ها و مواد شوینده قوی می‌توانند چربی مفید پوست شما را از بین ببرند. در عوض، پاک کنند‌ه‌های ملایم را انتخاب کنید. پوست صورت را با دقت اصلاح کنید. برای محافظت و لیز کردن پوست خود، قبل از اصلاح از کرم، لوسیون یا ژل اصلاح استفاده کنید.

برای اصلاح، از یک تیغ تمیز و تیز استفاده کنید. از جهت رویش مو، اصلاح کنید، نه در خلاف جهت رویش. پس از حمام‌کردن، پوست خود را به آرامی با حوله خشک کنید تا مقداری رطوبت روی پوست شما باقی بماند. اگر پوست شما خشک است، از مرطوب کننده متناسب با نوع پوست خود استفاده کنید. برای استفاده روزانه، مرطوب کننده حاوی SPF را در نظر بگیرید.

رژیم غذایی سالم داشته باشید

یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به شما کمک کند، بهترین ظاهر و احساس را به خودتان داشته باشید. مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی مصرف کنید. ارتباط بین رژیم غذایی و آکنه مشخص نیست؛ اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم غذایی غنی از روغن ماهی یا مکمل‌های روغن ماهی، چربی‌های ناسالم کم و کربوهیدرات‌های فرآوری‌شده یا تصفیه‌شده ممکن است باعث جوان‌ترشدن پوست شوند. همچنین، نوشیدن آب زیاد به هیدراته نگه داشتن پوست شما کمک می‌کند.

استرستان را کنترل کنید

استرس کنترل نشده می‌تواند پوست شما را حساس‌تر کند و باعث بروز آکنه و سایر مشکلات پوستی شود. برای داشتن پوست و وضعیت ذهنی سالم، اقداماتی را برای مدیریت استرس خود انجام دهید. به اندازه کافی بخوابید، محدودیت‌های معقول تعیین کنید، فهرست کارهای خود را کاهش دهید و زمانی را برای انجام کارهایی که از آن لذت می برید اختصاص دهید. نتایج ممکن است چشم‌گیرتر از آنچه شما انتظار دارید باشند.

سخن آخر

همانطور که در این مقاله مشاهده کردید، علل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد لک‌های پوستی شوند. از این رو راه‌های درمان و پیشگیری متفاوتی هم برای آن وجود دارد. بنابراین در صورت مشاهده این ضایعات به پزشک متخصص یا دکتر داروساز خود مراجعه کنید. در مقالات آینده شما را با راهکارهای درمانی و پیشگیری از لک‌های پوستی بیشتر آشنا خواهیم کرد.