آکنه یکی از رایج‌ترین ضایعات پوستی، مخصوصا در میان جوانان، است که نیازمند درمان و مراقبت طولانی مدت هم هست. درمان‌های نوین آکنه علاوه بر داروهای مشخص، بر پایه‌ استفاده از مرطوب کننده‌ها، پاک کننده‌ها و ضد آفتاب هم هست. هدف از این مقاله آشنایی با محصولات آرایشی و بهداشتی مناسب برای پوست‌های دارای آکنه و همچنین مواد مضر برای این نوع از پوست‌هاست.

• پاک کننده‌ها:

شستن بدن و صورت با شوینده مناسب با پاک سازی پوست و مهار بسته شدن فولیکول‌های مو باعث بهبود آکنه می شود. پاک کننده‌های مخصوص پوست‌های آکنه دار، معمولا حاوی آلفا هیدروکسی اسید ( AHA )، سالیسیلیک اسید و بنزوئیل پراکسید هستند که دارای خواص درمانی در آکنه هم هستند. در انتخاب شوینده مناسب مهم است که به « غیر صابونی» بودن آن و همچنین مناسب بودن «اسیدیته» ( pH ) شوینده دقت شود. نزدیک بودن pH شوینده به حالت طبیعی پوست و غیر بازی بودن آن از ویژگی‌های یک پاک کننده مناسب است. شست‌وشوی صورت روزانه در دو نوبت صبح  (پاک سازی صورت از کرم‌ها و داروهای مصرف شده در شب گذشته) و عصر (پاک‌سازی ضد آفتاب و آلودگی روزانه) به تمامی افراد با پوست‌های آکنه دار توصیه می‌شود.

 

• شوینده مناسب انواع پوست:

1. پوست‌های چرب: شوینده مناسب از نوع پاک کننده با قدرت بالا و پس از آن مرطوب کننده سبک و بدون باقی مانده چربی.
2. پوست‌های خشک و حساس دارای آکنه: شوینده حاوی مواد مرطوب کننده و غیر کومدوژنیک (غیر آکنه زا) و عدم استفاده از شوینده‌های قوی.
3. پوست نرمال: شوینده‌های سبک حاوی مرطوب کننده یا مواد ضدعفونی کننده.

• در جدول زیر نحوه مراقبت از انواع پوست‌های خشک و حساس، چرب و نرمال که دارای آکنه هستند به صورت خلاصه و مرحله‌ای نشان داده شده است:

نوع پوست / زمان استفاده	نرمال	چرب	خشک و آسیب دیده
صبح	1)       استفاده از شوینده‌های ملایم دارای مرطوب کننده یا صابون‌های حاوی مواد ضد عفونی کننده مانند کلرهگزدین 2)     مصرف مرطوب کننده غیر آکنه زا (غیر کومدوژنیک) و ضد آفتاب	1)       استفاده از ژل پاک کننده صورت (حاوی بنزوئیل پراکسید، سدیم لورث کربوکسیلات، سالیسیلیک اسید) 2)     مصرف مواد کنترل کننده چربی پوست و سپس استفاده از لوسیون مرطوب کننده غیرکومدوژنیک و ضد آفتاب	1)       استفاده از شوینده‌های کرمی یا شوینده‌های حاوی روغن‌های گیاهی، شی باتر و ... 2)     استفاده از مرطوب کننده‌های قوی حاوی هیالورونیک اسید و... همچنین استفاده از ضد آفتاب قوی
عصر	1)       استفاده از شوینده‌های ملایم دارای مرطوب کننده یا صابون‌های حاوی مواد ضد عفونی‌کننده مانند کلرهگزدین 2)     استفاده از تونر و سپس مرطوب کننده غیر آکنه‌زا (غیر کومدوژنیک)	1)       استفاده از ژل پاک کننده صورت (حاوی بنزوئیل پراکسید، سدیم لورث کربوکسیلات، سالیسیلیک اسید) 2)     مصرف یکی از کرم‌های رتینوئید، گلایکولیک اسید، سالیسیلیک اسید و... (چند دقیقه صبر کنید) سپس استفاده از مرطوب کننده ملایم و غیر کومدوژنیک	استفاده از شوینده‌های کرمی یا شوینده‌های حاوی روغن‌های گیاهی، شی باتر و... استفاده از مرطوب کننده‌های قوی حاوی هیالورونیک اسید و...

 

• انواع پاک کننده‌ها:

  1. شیر پاک کن: این شوینده‌ها امولسیون‌های روغن در آب هستند و برای پوست‌های نرمال تا مخلوط مناسب هستند.
  2. کلد کرم: کلد کرم حاوی موم زنبور، آب و روغن‌های معدنی بوده و پاک کننده آرایش در پوست‌های خشک است.
  3. پاک کننده‌های روغنی: این دسته از پاک کننده‌ها امولسیون آب در روغن هستند. روغن‌های آرگان، زیتون و کرچک از پرکاربردترین انواع آن‌ها هستند. از این دسته از پاک کننده‌ها برای پاک کردن آرایش و مواد محلول در چربی از روی پوست استفاده می‌شود. این پاک کننده‌ها بیشتر در پوست‌های خشک و حساس استفاده می‌شود و مناسب پوست‌های چرب نیست.
  4. میسلار واتر: نوعی پاک کننده ملایم بر پایه آب بوده و برای پاک کردن آرایش از آن استفاده می‌شود که مناسب پوست‌های حساس است.
  5. ژل‌های شست و شو: این دسته دارای قوام نسبتا بالاتری بوده و از انواع مناسب برای پوست‌های چرب است.
  6. پاک کننده‌های کرمی: این پاک کننده‌ها ظاهری مشابه کرم داشته، حاوی مقادیر زیادی مرطوب کننده بوده و برای پوست‌های خشک انتخاب مناسبی‌است.

 

ضد آفتاب:

قرار گرفتن در معرض نور آفتاب با افزایش التهاب، رشد باکتری و کاهش ایمنی، آثار مضری روی پیشرفت آکنه دارد. بنابراین استفاده از ضدآفتاب سبک و با طیف وسیع در تمامی ساعات روز و حتی روزهای ابری امر بسیار مهمی‌است. بهترین ضدآفتاب برای پوست‌های چرب و دارای آکنه انواع ژل، مایع و اسپری‌های ضد آفتاب است. همچنین باید ضدآفتاب مصرفی این افراد دارای فاکتور محافظت از آفتاب بالا ( SPF ) و در برابر هر دو نوع اشعه UVA و UVBاز پوست محافظت کند. ذکر کلمه غیرکومدوژنیک روی ضد آفتاب نشان دهنده مناسب بودن آن برای پوست‌های دارای آکنه است. همچنین افراد با پوست‌های حساس باید از مصرف ضدآفتاب‌های شیمیایی پرهیز کنند و از انواع  فیزیکی آن استفاده کنند. به طور کلی ضدآفتاب‌های فیزیکی مانند زینک اکساید از انواع مناسب ضدآفتاب برای پوست‌های دارای آکنه است. برای اطلاعات بیشتر در مورد انتخاب ضدآفتاب ( هایپرلینک) مناسب می‌توانید به مقاله مربوطه در سایت مراجعه کنید.

 

مرطوب کننده‌ها:

مرطوب کننده‌ها به سه دسته پوشاننده، جاذب رطوبت و نرم کننده تقسیم می‌شوند. اکثر مرطوب کننده‌های مناسب برای پوست‌های آکنه دار حاوی موادی با خاصیت ضدالتهابی هستند و همچنین بیشتر مرطوب کننده‌های مناسب برای آکنه از دایمتیکون (از دسته پوشاننده‌ها و نرم کننده‌ها) یا گلیسیرین (‌از دسته جاذب‌های رطوبت) به عنوان مرطوب کننده استفاده می‌کنند. همچنین پر کاربردترین مواد ضد التهاب به کار برده شده در مرطوب‌کننده‌های مناسب برای پوست‌های دارای آکنه آلوئه‌وراست. مناسب‌ترین شکل مرطوب کننده‌ها در پوست‌های خشک و نرمال، به صورت کرم و در پوست‌های چرب، به صورت لوسیون است.

• انواع مرطوب کننده‌ها:

1. پوشاننده‌ها: شامل مواد پوشاننده چرب از جمله وازلین، لانولین، روغن‌های معدنی، پارافین و همچنین مواد پوشاننده غیر چرب مانند سیلیکون‌ها (دایمتیکون) است. مرطوب‌کننده‌های پوشاننده چرب برای استفاده در پوست‌های دارای آکنه نامناسب است زیرا باعث بسته شدن منافذ پوست و ایجاد آکنه می‌شوند.
2. جاذب های رطوبت: این دسته رطوبت را از لایه‌های زیرین پوست جذب کرده و به لایه شاخی و بالایی پوست می‌دهند. از انواع آن می‌توان به گلیسیرین، سدیم لاکتات، هیالورونیک اسید، اوره، سوربیتول و... می‌توان اشاره کرد که از انواع پرکاربرد و قابل استفاده در پوست‌های دارای آکنه هستند.
3. نرم کننده‌ها: نرم کننده‌ها با پر کردن منافذ میان پوست از تبخیر بیش از حد پوست جلوگیری کرده و باعث نرم شدن پوست می‌شوند. روغن کرچک، پروپیلن گلایکول، دایمتیکون و ... از انواع نرم کننده‌ها هستند.

در جدول زیر با خلاصه‌ای از چند نوع ماده‌ مرطوب کننده و مکانیسم عمل آن آشنا می‌شوید:

ماده/خاصیت	پوشاننده	جاذب رطوبت	نرم کننده	ضد التهاب
دایمتیکون	✔️		✔️
هیالورونیک اسید		✔️
گلیسیرین		✔️
آلوئه ورا				✔️
روغن جوجوبا		✔️

 

• مواد کومدوژنیک:

تا اینجا با سه دسته اصلی مواد آرایشی و بهداشتی مناسب برای پوست‌های دارای آکنه آشنا شدید؛ اما انواع بیشتری از آن‌ها وجود دارد و شما باید بتوانید تشخیص دهید که کدام محصول باعث ایجاد آکنه در پوست شما نمی‌شود، بنابراین می‌توانید از لیست زیر استفاده کنید. در این لیست با اسامی مواد کومدوژنیک طبق حروف الفبا آشنا می‌شوید:

• A & D additive / Acetylated lanolin alcohol / Almond oil / Apricot kernel oil / Ascorbyl palmitate / Avocado oil / Beeswax

• Capric acid / Cera alba (beeswax) / Cetearyl alcohol + ceteareth 20 / Ceteareth-20 / Cetearyl alcohol / Cetyl acetate / Cetyl alcohol / Cocoa butter / Coconut alkanes (coconut oil) / Coconut butter / Coconut oil / Cocos nucifera (coconut oil) / Corn oil / Cotton seed oil

• D&C red (most pigments) / Decyl oleate / Di (2 ethylhexyl) succinate / Dioctyl malate / Dioctyl succinate
• Eicosanoic acid / Ethylhexyl palmitate / Ethylhexyl pelargonate / Evening primrose oil
• Flaxseed oil
• Glyceryl stearate SE / Glyceryl-3-diisostearate / Glycine soya oil (soybean) / Grapeseed oil
• Hexylene glycol / Hydrogenated vegetable oil
• Isocetyl alcohol / Isodecyl oleate / Isopropyl isostearate / Isopropyl lanolate / Isopropyl linolate / Isopropyl myristate / Isopropyl neopentanoate / Isopropyl palmitate / Isostearic acid / Isostearyl alcohol / Isostearyl isostearate / Isostearyl neopentanoate
• Laneth-10 / Lanolic acid / Lanolin alcohol / Laureth-23 / Laureth-4 / Lauric acid / Linoleic acid / Linolenic acid /Linseed oil
• Mineral oil / Mink oil / Mink oil, refined / Myreth-3 myristate / Myristic acid / Myristyl alcohol / Myristyl lactate / Myristyl myristate
• Octyl palmitate / Octyl stearate / Octyldodecanol / Olea europaea fruit oil / Oleic acid (in natural oils) / Oleth-10 / Oleth-3 / Oleth-3 phosphate / Oleth-5 / Oleyl alcohol / Olive oil
• Palm oil / Palmitic acid / Peach kernel oil / Peanut oil / PEG 100 distearate / PEG 150 distearate / PEG 16 lanolin / PEG 200 dilaurate / PEG 8 stearate / PG caprylate/caprate / Pentaerythrital tetraisostearate / PG dipelargonate / PG monostearate / Phytantriol / Polyglyceryl-3-diisostearate / PEG 16 lanolin / PPG 10 cetyl ether / PPG 12 PEG 65 lanolin oil / PPG 2 myristyl propionate / PPG 5 Ceteth 10 phosphate / Prunus amygdalus dulcis oil / Prunus dulcis oil (almond)
• Sandalwood seed oil / Sesame oil / Shark liver oil / Sorbitan isostearate / Sorbitan laurate / Sorbitan oleate / Soy oil / Soybean oil / Steareth-10 / Steareth-20 / Stearic acid / Stearic acid: TEA / Stearyl alcohol / Stearyl heptanoate / Sulfulated jojoba oil / Sweet almond oil
• Tocopherol (under 2% may be ok)* / Triethanoleamine
• Vitamin A palmitate / Vitamin E oil (under 2% may be ok) / Vitis vinifera (grapeseed) oil
• Water-soluble sulfur / Wheat germ glyceride / Wheat germ oil
• Xylene

هنگام خرید و انتخاب محصولات آرایشی می توانید به عبارت «غیر کومدوژنیک» یا عدم وجود مواد حاضر در لیست بالا  به عنوان  ماده تشکیل دهنده آن محصول دقت کنید.

در نهایت، مهم است که در انتخاب محصولات آرایشی برای پوست آکنه‌دار، به نوع پوست خود و نیازهای آن توجه کنید. همچنین، بهتر است با متخصص پوست و زیبایی مشورت کنید تا بهترین محصولات برای پوست شما را توصیه کنند.