روز جهانی مبارزه با سل | 14 اکتبر

روز جهانی مبارزه با سل که در ۱۴ اکتبر برگزار می‌شود، روزی‌است برای افزایش آگاهی و تلاش‌های جهانی در جهت ریشه‌کن کردن بیماری سل. این بیماری عفونی که به‌صورت عمده ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، توسط باکتری Mycobacterium tuberculosis ایجاد می‌شود. سل یکی از عوامل مرگ‌ومیر در سطح جهان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، باقی مانده است.

در این روز، سازمان‌های بهداشتی، دولت‌ها و نهادهای غیرانتفاعی از جوامع می‌خواهند تا با انجام آزمایش‌های تشخیصی به‌موقع، درمان‌های کامل و حمایت از مبتلایان به سل، در کاهش شیوع این بیماری مشارکت کنند. سل به‌ویژه در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، مانند مبتلایان به HIV، خطرناک‌تر است. همچنین، مقاومت دارویی در برابر درمان‌های سنتی سل، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های مبارزه با این بیماری است. مقاومت دارویی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های سل به داروهای مورد استفاده برای درمان آن پاسخ نمی‌دهند و این مسأله درمان را پیچیده‌تر و طولانی‌تر می‌کند. به همین دلیل، تاکید بر تشخیص زودهنگام و تکمیل دوره درمان بسیار حیاتی است تا از ایجاد مقاومت دارویی جلوگیری شود.

در روز جهانی مبارزه با سل، همچنین به اهمیت آگاهی‌رسانی درباره علائم این بیماری مانند سرفه‌های مزمن، کاهش وزن ناگهانی، تب و تعریق شبانه پرداخته می‌شود. تلاش برای دسترسی عادلانه به داروها و مراقبت‌های بهداشتی مناسب، به‌ویژه در جوامعی که دسترسی کمتری به خدمات بهداشتی دارند، یکی از اهداف اصلی این روز است. شعار این روز معمولا روی مفاهیمی مانند "اتحاد برای پایان دادن به سل" یا "تعهد جهانی برای شکست سل" متمرکز است و هدف آن تشویق همه اقشار جامعه، از جمله سیاست‌گذاران و متخصصان بهداشتی، به همکاری برای ریشه‌کنی این بیماری همه‌گیر است.

 اهمیت تشخیص زودهنگام سل 

تشخیص زودهنگام سل یکی از کلیدهای اصلی در کنترل و درمان موثر این بیماری است. آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش خلط و رادیوگرافی قفسه سینه می‌توانند به شناسایی بیماران در مراحل اولیه کمک کنند و از شیوع بیماری به دیگران جلوگیری نمایند. هرچه تشخیص سریع‌تر باشد، درمان کوتاه‌تر و موفق‌تر خواهد بود.

تکمیل دوره درمان 

یکی از مشکلات رایج در درمان سل، عدم تکمیل دوره کامل درمان توسط بیماران است. درمان ناقص می‌تواند منجر به ایجاد مقاومت دارویی در باکتری‌های سل شود و درمان‌های بعدی را پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر کند. آموزش بیماران در مورد اهمیت ادامه درمان تا پایان دوره، یک اقدام ضروری برای جلوگیری از این مشکل است.

مبارزه با مقاومت دارویی 

سل مقاوم به دارو (MDR-TB) و سل فوق‌مقاوم (XDR-TB) دو چالش بزرگ در زمینه درمان این بیماری هستند. این انواع مقاوم به دارو به درمان‌های قوی‌تری نیاز دارند و معمولا زمان درمان طولانی‌تر و با عوارض جانبی بیشتری همراه است. افزایش تحقیق و توسعه داروهای جدید و بهبود روش‌های درمانی از راهکارهای مبارزه با مقاومت دارویی است.

تأثیرات سل بر جوامع آسیب‌پذیر 

سل بیشتر در جوامع کم‌درآمد و محروم از خدمات بهداشتی شیوع دارد. افراد دارای سوءتغذیه، مبتلایان بهHIV و کسانی که در شرایط بهداشتی نامناسب زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سل هستند. به همین دلیل، بهبود شرایط زندگی و دسترسی به خدمات بهداشتی در این جوامع ضروری است.

حمایت از مبتلایان 

مبتلایان به سل ممکن است علاوه بر مشکلات جسمی، از لحاظ اجتماعی هم با تبعیض و طرد مواجه شوند. روز جهانی مبارزه با سل فرصتی است برای تأکید بر اهمیت حمایت اجتماعی از این افراد و تلاش برای کاهش انگ و تبعیض مرتبط با بیماری سل.

همکاری جهانی برای ریشه‌کنی سل 

روز جهانی مبارزه با سل به همه کشورها یادآوری می‌کند که برای ریشه‌کنی این بیماری، نیاز به همکاری جهانی و هماهنگ وجود دارد. کشورها باید با همدیگر در زمینه تحقیقات، تولید و توزیع دارو و همچنین آموزش عمومی و ارتقاء سیستم‌های بهداشتی همکاری کنند تا به هدف نهایی، یعنی پایان دادن به سل، نزدیک‌تر شوند.

نقش واکسن‌ها در پیشگیری از سل 

یکی از مهم‌ترین اقدامات در پیشگیری از سل، استفاده از واکسن BCG (Bacillus Calmette-Guerin) است. این واکسن که بیشتر در کودکان استفاده می‌شود، به ویژه در کشورهایی که نرخ شیوع بالایی دارند، می‌تواند از بروز اشکال شدیدتر سل، مانند مننژیت سل و سل منتشر، جلوگیری کند. اگرچه این واکسن به‌طور کامل نمی‌تواند از ابتلا به سل جلوگیری کند؛ اما به کاهش شدت بیماری در افراد واکسینه‌شده کمک می‌کند. تلاش برای توسعه واکسن‌های جدیدتر و مؤثرتر همچنان ادامه دارد.

نقش آموزش در کنترل شیوع سل 

آموزش عمومی یکی از ابزارهای کلیدی در کاهش شیوع سل است. آگاهی‌بخشی درباره علائم اولیه، راه‌های انتقال و اهمیت رعایت بهداشت فردی می‌تواند به کاهش انتقال بیماری کمک کند. همچنین، اطلاع‌رسانی در مورد نحوه پیشگیری و درمان بیماری، افراد را به انجام آزمایش‌های منظم و پیگیری درمان تشویق می‌کند.

اخبار آمار جهانی سالانه ابتلا به سل

در سال ۲۰۲۲، حدود ۱۰.۶ میلیون نفر در سراسر جهان به سل مبتلا شدند و این بیماری منجر به مرگ ۱.۳ میلیون نفر شد. این آمار پس از افت نرخ ابتلا به سل به دلیل محدودیت‌های مربوط به همه‌گیری کرونا، با رشد ۳.۹ درصدی در سال ۲۰۲۲ مواجه شد. کشورهایی مانند هند، اندونزی، چین و فیلیپین بیشترین تعداد موارد ابتلا به سل را گزارش کرده‌اند، و ۳۰ کشور با بالاترین بار بیماری در مجموع ۸۷ درصد از موارد جهانی سل را تشکیل می‌دهند.

یکی از چالش‌های اصلی در مبارزه با سل، مقاومت دارویی است. در سال ۲۰۲۲، حدود ۴۱۰ هزار نفر به سل مقاوم به چند دارو یا ریفامپیسین مبتلا شدند. از این تعداد، تنها دو پنجم بیماران توانستند درمان مورد نیاز خود را دریافت کنند که نشان‌دهنده نیاز به بهبود دسترسی به تشخیص و درمان در سطح جهانی است.

از زمان شروع تلاش‌های جهانی برای مبارزه با سل در سال ۲۰۰۰، حدود ۷۵ میلیون نفر از مرگ نجات پیدا کرده‌اند؛ اما هنوز فاصله زیادی تا دستیابی به اهداف سازمان بهداشت جهانی برای کاهش ۷۵ درصدی مرگ‌ومیر ناشی از سل تا سال ۲۰۲۵ وجود دارد.

روز جهانی مبارزه با سل که در ۱۴ اکتبر برگزار می‌شود، فرصتی است برای افزایش آگاهی و تشویق اقدامات جهانی برای کنترل و ریشه‌کنی این بیماری. با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه در تشخیص و درمان، سل همچنان یک تهدید جهانی است، به‌ویژه در جوامع کم‌درآمد و در میان افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند مبتلایان به HIV. همکاری جهانی در زمینه تحقیقات، توسعه داروهای جدید، بهبود روش‌های درمانی و آموزش عمومی از جمله اقدامات اساسی برای ریشه‌کنی این بیماری است. همچنین، حمایت از بیماران و تأکید بر تکمیل دوره درمان برای جلوگیری از ایجاد مقاومت دارویی، از اهداف کلیدی این روز است. با اتحاد جهانی و تعهد به کاهش نابرابری‌ها، می‌توانیم به هدف نهایی، یعنی پایان دادن به سل، دست پیدا کنیم.