قدرت پیاده‌روی مستمر: ۱۰ دقیقه طلایی برای سلامت قلب

امروزه فناوری به‌آسانی در دسترس همگان قرار دارد تا به افراد کمک کند تعداد قدم‌های روزانه خود را بشمارند. با این حال، یک مطالعه جدید به این موضوع پرداخته است که آیا «طول مدت» هر نوبت پیاده‌روی بر نتایج مرتبط با بیماری‌های قلبی-عروقی و مرگ‌ومیر به هر علتی تأثیر می‌گذارد یا خیر.

در پایان این مطالعه، افرادی که بخش عمده قدم‌های خود را در بازه‌های زمانی طولانی‌تر و مستمر برمی‌داشتند، در مقایسه با افرادی که همان تعداد قدم را در بازه‌های کوتاه‌تر و پراکنده طی می‌کردند، با خطر کمتری برای مرگ‌ومیر به هر علتی و بیماری قلبی-عروقی مواجه بودند. این نتایج نشان می‌دهد که «چگونگی» رسیدن به تعداد قدم‌های روزانه نیز می‌تواند بر پیامدهای سلامتی مؤثر باشد.

این مطالعه و سرمقاله مرتبط با آن در مجله (Annals of Internal Medicine) (سالنامه طب داخلی) منتشر شده است.

مقایسه ۵ دقیقه پیاده‌روی در برابر ۱۵ دقیقه در هر نوبت

شرکت‌کنندگان در این مطالعه هم‌گروهی آینده‌نگر (prospective cohort study)، بخشی از پروژه (UK Biobank) (بیوبانک بریتانیا) بودند و به‌طور میانگین روزانه ۸٬۰۰۰ قدم یا کمتر برمی‌داشتند. محققان پس از ثبت نام شرکت‌کنندگان، معاینات فیزیکی انجام دادند و داده‌هایی را از طریق پرسش‌نامه جمع‌آوری کردند.

شرکت‌کنندگان تا یک هفته از یک دستگاه شتاب‌سنج (accelerometer) برای ردیابی قدم‌های خود استفاده کردند. سپس، محققان بر روی شرکت‌کنندگانی تمرکز کردند که میانگین قدم‌های روزانه‌شان کمتر از ۸٬۰۰۰ بود. آن‌ها در ادامه، شرکت‌کنندگان را بر اساس عواملی مانند فقدان داده‌های متغیر کمکی (covariate) یا داشتن سابقه بیماری قلبی-عروقی، از مطالعه خارج کردند. در نهایت، نمونه تحلیلی شامل ۳۳٬۵۶۰ شرکت‌کننده بود.

محققان، دوره‌های پیاده‌روی (bouts) را به چهار دسته تقسیم کردند: کمتر از پنج دقیقه، پنج تا کمتر از ده دقیقه، ده تا کمتر از پانزده دقیقه، و پانزده دقیقه یا بیشتر. سپس، شرکت‌کنندگان را بر اساس اینکه بیشتر قدم‌های روزانه‌شان در کدام یک از این دسته‌های زمانی قرار داشت، گروه‌بندی کردند.

حدود ۴۳ درصد از شرکت‌کنندگان در گروه پیاده‌روی کمتر از پنج دقیقه قرار گرفتند، در حالی که تنها ۸ درصد در گروه پانزده دقیقه یا بیشتر جای داشتند. افرادی که در گروه پیاده‌روی پنج دقیقه‌ای بودند، به احتمال بیشتری تحرک کلی کمتری داشتند و دچار اضافه وزن یا چاقی بودند.

میانگین دوره پیگیری شرکت‌کنندگان کمی کمتر از هشت سال بود. محققان در این مدت، موارد مرگ‌ومیر و بروز بیماری‌های قلبی-عروقی را ثبت کردند. تعریف بیماری قلبی-عروقی در این پژوهش، شامل بیماری‌های لنفاوی و فشار خون بالا نمی‌شد. در طول دوره مطالعه، ۷۳۵ شرکت‌کننده جان خود را از دست دادند و ۳٬۱۱۹ نفر دچار حوادث قلبی-عروقی شدند.

متغیرهای کمکی در این پژوهش شامل مواردی مانند وضعیت سیگار کشیدن، سن، مجموع قدم‌های روزانه و میزان زمانی بود که شرکت‌کنندگان در حالت نشسته (بی‌تحرک) سپری می‌کردند. محققان همچنین تحلیل‌های حساسیت (sensitivity analyses) بیشتری را «برای به حداقل رساندن سوگیری (bias) ناشی از علیت معکوس (reverse causation)» انجام دادند. این تحلیل‌ها شامل حذف شرکت‌کنندگانی بود که در پنج سال اول پیگیری دچار حادثه قلبی-عروقی یا مرگ شده بودند و همچنین در نظر گرفتن عواملی مانند کالری دریافتی روزانه بود.

پیاده‌روی مستمر، فواید بیشتر

نتایج تأیید کرد که پیاده‌روی برای دوره‌های زمانی طولانی‌تر، بیشترین فایده را به همراه دارد. افرادی که قدم‌های خود را عمدتاً در دوره‌های پیاده‌روی پنج دقیقه‌ای کسب می‌کردند، بالاترین خطر تجمعی مرگ‌ومیر به هر علتی و بیماری قلبی-عروقی را داشتند. در مقابل، گروهی که طولانی‌ترین دوره‌های پیاده‌روی (۱۵ دقیقه یا بیشتر) را داشت، از کمترین میزان خطر برخوردار بود.

هنگامی که محققان حوادث رخ داده در پنج سال اول را از تحلیل حذف کردند، دریافتند که نتایج مشابه، اما تأثیر آن کمی ملایم‌تر بود.

محققان همچنین دریافتند که بیشترین فایده متوجه افرادی بود که روزانه کمتر از ۵٬۰۰۰ قدم برمی‌داشتند.

نویسنده مطالعه، بورخا دل پوزو کروز (Borja Del Pozo Cruz)، پژوهشگر ارشد و دانشیار دانشکده پزشکی، بهداشت و ورزش دانشگاه اروپایی مادرید (Universidad Europea de Madrid) در اسپانیا، یافته‌های اصلی این تحقیق را برای (Medical News Today) (اخبار پزشکی امروز) این‌گونه تشریح کرد:

«مطالعه ما نشان داد در میان بزرگسالانی که روزانه کمتر از ۸٬۰۰۰ قدم برمی‌دارند، آن‌هایی که بیشتر قدم‌های خود را در دوره‌های طولانی‌تر و مستمر - به‌ویژه ۱۰ دقیقه یا بیشتر - انباشته می‌کنند، به طور قابل توجهی با خطر کمتری برای بیماری قلبی-عروقی و مرگ زودرس مواجه هستند؛ در مقایسه با کسانی که قدم‌هایشان عمدتاً در دوره‌های بسیار کوتاه برداشته می‌شود.»

محدودیت‌ها و نقاط ضعف احتمالی مطالعه

از آنجایی که این یک مطالعه مشاهده‌ای (observational) است، نمی‌تواند ثابت کند که پیاده‌روی طولانی‌تر «علت» پیامدهای خاصی است.

نویسندگان اشاره می‌کنند که ممکن است عواملی مانند عدم قطعیت‌ها و عدم دقت‌های باقی‌مانده در نحوه ثبت وضعیت سلامت یا رفتارهای شرکت‌کنندگان وجود داشته باشد؛ زیرا ارزیابی اولیه و نقاط جمع‌آوری داده‌های بعدی در زمان‌های متفاوتی رخ داده‌اند.

محققان داده‌های مربوط به تعداد قدم‌ها را تنها برای حداکثر هفت روز متوالی جمع‌آوری کردند، که این اتفاق چندین سال پس از ثبت نام اولیه افراد در (UK Biobank) افتاده بود. این بازه زمانی برای ثبت داده‌های قدم‌شمار، نسبتاً کوتاه است و ممکن است نتواند به‌درستی بازتاب‌دهنده عادت‌های طولانی‌مدت شرکت‌کنندگان باشد. از آنجا که متغیرهای کمکی فقط در ابتدای مطالعه ارزیابی شدند، به احتمال زیاد برخی از این اطلاعات در طول زمان برای شرکت‌کنندگان دچار تغییر شده است.

نویسندگان اذعان دارند افرادی که برای مدت زمان‌های کوتاه‌تری پیاده‌روی می‌کنند، ممکن است محدودیت‌های سلامتی پنهانی داشته باشند که این موضوع به طور بالقوه آن‌ها را در معرض خطر بیشتری برای پیامدهای نامطلوب قرار می‌دهد. در مقابل، کسانی که طولانی‌تر راه می‌روند، ممکن است بیشتر به فعالیت‌های تقویت‌کننده عضلات بپردازند، که این امر می‌تواند متغیرهای محاسبه‌نشده‌ای را وارد تحلیل کند، زیرا شتاب‌سنج‌ها معمولاً این نوع فعالیت‌ها را ردیابی نمی‌کنند.

در نهایت، محققان خاطرنشان می‌کنند که «تفاوت در شدت (intensity) پیاده‌روی در میان گروه‌های مختلفِ طولِ دوره، ممکن است همچنان در ارتباطات مشاهده‌شده نقش داشته باشد.»

نکات مطرح‌شده در سرمقاله

سرمقاله مرتبط با این پژوهش نیز به محدودیت‌هایی اشاره کرد. از یک سو، این سرمقاله از سن بالای شرکت‌کنندگان و تمرکز مطالعه صرفاً بر افرادی که کمتر از ۸٬۰۰۰ قدم برمی‌داشتند، انتقاد می‌کند. (مطالعه اشاره می‌کند که میانگین سنی شرکت‌کنندگان ۶۲ سال بود.)

سرمقاله در ادامه اشاره می‌کند که این مطالعه، کم‌تحرکی را معادل برداشتن کمتر از ۵٬۰۰۰ قدم در روز تعریف کرده است، در حالی که بحث‌های اخیر، تعداد قدم‌های کمتری را به عنوان آستانه کم‌تحرکی مطرح می‌کنند. این سرمقاله همچنین خواستار شفافیت بیشتر در «معیارهای 'دوره‌های' فعالیت» (bouts of activity) شده و می‌گوید که پروفایل‌های لیپیدی (چربی خون) بسیار مشابه شرکت‌کنندگان باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

در نهایت، سرمقاله پیشنهاد می‌کند که شاید بهتر بود نتایج بر اساس عواملی مانند چاقی و روش‌های درمانی مورد استفاده، تعدیل می‌شدند.

دکتر کریستوفر برگ (Christopher Berg)، متخصص قلب دارای بورد تخصصی در مؤسسه قلب و عروق مموریال‌کر (MemorialCare Heart and Vascular Institute) در مرکز پزشکی اورنج کوست (Orange Coast Medical Center) در فانتین ولی، کالیفرنیا، که در این مطالعه دخالتی نداشت، به (MNT) گفت:

«اگر این پژوهش بتواند توسط یک مطالعه آینده‌نگر و تصادفی‌سازی شده (randomized, prospective study) تأیید شود، ممکن است بتوانیم یک پیوند علّی (causative link) بین طول مدت فعالیت بدنی و پیامدهای قلبی-عروقی پیدا کنیم.»

او به MNT گفت: «در حال حاضر، به نظر می‌رسد این گفته دقیق باشد که بر اساس بهترین تخمین ما، افرادی که دوره‌های فعالیت مستمر و پایدار بیش از ۱۰ دقیقه در هر نوبت دارند، نسبت به کسانی که هیچ فعالیت مستمری ندارند، کمتر دچار بیماری قلبی-عروقی می‌شوند و بقای عمر بهتری دارند. اما اینکه آیا این نتیجه مستقیماً به دلیل این فعالیت است یا به دلیل انبوهی از عوامل مخدوش‌کننده (confounders) دیگر، هنوز مشخص نیست.»

آیا باید رویکرد خود به ورزش را تغییر دهم؟

پاتریک کی (Patrick Kee)، متخصص قلب در Vital Heart & Vein، که او نیز در این مطالعه نقشی نداشت، تأکید کرد:

«اگر شما فردی بسیار فعال نیستید، توصیه می‌شود با گنجاندن پیاده‌روی‌های مداوم ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای یا طولانی‌تر، مدت زمان هر نوبت از قدم‌های روزانه خود را افزایش دهید. این اصلاح ساده در الگوی پیاده‌روی شما، حتی بدون افزایش قابل توجه در تعداد کل قدم‌هایتان، می‌تواند به طور چشمگیری سلامت قلبی-عروقی شما را تقویت کند.»

او افزود: «پزشکان نباید فقط بیماران را به افزایش تعداد کل قدم‌ها تشویق کنند، بلکه باید جلسات پیاده‌روی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای یا طولانی‌تر را نیز توصیه کنند. این تغییر اندک در الگوی پیاده‌روی می‌تواند مزایای سلامت قلبی-عروقی فراتری از صرفاً افزایش تعداد کل قدم‌ها به همراه داشته باشد.»