اهمیت واکسن اچ‌پی‌وی HPV برای دختران و پسران

طبق اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، نزدیک به 10درصد جمعیت کشور به ویروس اچ‌پی‌وی (HPV) مبتلا هستند. دکتر سیدعلی آذین، متخصص پزشکی اجتماعی و فلوشیپ پزشکی جنسی و سایکو در گفت‌و‌گویی با خبرآنلاین درباره ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV و چگونگی انتقال آن می‌گوید "ویروس HPV عامل اصلی یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقل‌شونده از راه تماس جنسی در دنیاست. از آن‌جایی که این ویروس زیرگونه‌های متعددی دارد، تظاهرات و پیامدهای متفاوتی را هم می‌تواند ایجاد کند."

برخی از انواع این ویروس می‌توانند باعث ایجاد ضایعات زگیل تناسلی هم شوند. این ویروس یکی از پرخطرترین ویروس‌های انسانی‌ست که در اثر رابطه جنسی منتقل می‌شود. از این رو، به‌منظور جلوگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های مختلف از جمله سرطان گلودرد و سرطان دستگاه تناسلی، واکسن HPV تولید شده است.

واکسن اچ‌پی‌وی HPV

در حال حاضر، 6 نوع واکسن HPV  (ویروس پاپیلومای انسانی) با مجوز وجود دارند؛ سه واکسن دو ظرفیتی، دو واکسن چهار ظرفیتی و یک واکسن غیر ظرفیتی. آن‌هایی که از قبل تایید صلاحیت شده‌اند در کشورهای سراسر جهان به بازار عرضه می‌شوند. تمام واکسن‌ها در پیشگیری از عفونت با ویروس‌های تیپ 16 و 18 که مجموعاً مسئول تقریباً 70 درصد موارد سرطان دهانه رحم در سطح جهان‌اند، بسیار کارآمد هستند.

واکسن‌های این بیماری در پیشگیری از ضایعات پیش‌سرطانی دهانه رحم ناشی از انواع این ویروس‌ها بسیار کارآمد هستند. واکسن 4 ظرفیتی در پیشگیری از زگیل‌های تناسلی؛ یک بیماری شایع دستگاه تناسلی که تقریباً همیشه به دلیل عفونت با HPV انواع 6 و 11 ایجاد می‌شود، موثر است. آزمایشات بالینی و نظارت اولیه پس از بازاریابی که در چندین قاره انجام شده است، نشان می‌دهند واکسن‌های HPV ایمن هستند.

گروه هدف اولیه در اکثر کشورهایی که واکسیناسیون HPV را توصیه می‌کنند، دختران نوجوان 9 تا 14 ساله هستند. برای تمام واکسن‌ها، برنامه واکسیناسیون به سن گیرنده واکسن بستگی دارد. طبق آخرین مواضع کارشناسان و متخصصان در سازمان بهداشت جهانی در مورد واکسن‌های HPV، برنامه زیر توصیه می‌شود.

• برنامه 1 یا 2 دوز برای دختران 9 الی 14 ساله؛
• برنامه 1 یا 2 دوز برای دختران و زنان 15 الی 20 ساله؛
• 2 نوبت در فواصل زمانی 6 ماهه برای زنان بالای 21 سال.

حداقل 2 دوز و در صورت امکان 3 دوز برای افرادی که به نقص ایمنی یا آلوده به HIV شناخته شده‌اند ضروری‌ست. این اطلاعات بر اساس آخرین اطلاعات سازمان بهداشت جهانی WHO تا دسامبر ۲۰۲۲ است. واکسن HPV عمدتاً در دوره نوجوانی توصیه می‌شود؛ اما به‌عنوان یک ابزار پیشگیری مهم، برخی از کشورها آن را به دختران و پسران در سنین زودتری هم تزریق می‌کنند. این واکسن با ایجاد ایمنی در برابر این ویروس‌ها که می‌توانند به سرطان منجر شوند،  میزان ابتلا به این بیماری‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

زمان تجویز واکسن اچ‌پی‌وی HPV

زمان مناسب برای تجویز واکسن HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) به طور کلی به دوران نوجوانی مرتبط با شروع فعالیت جنسی افراد ارتباط دارد. هدف اصلی از این واکسناسیون، پیشگیری از انتقال ویروس HPV و در نتیجه کاهش خطر ابتلا به سرطان‌ها و عفونت‌های جنسی مرتبط با این ویروس است. معمولاً زمان تجویز واکسن HPV به دو دوره تقسیم می‌شود.

1. زمان تجویز اولیه: واکسن HPV برای اولین بار در دوران نوجوانی بین سنین 9 تا 14 سال توصیه می‌شود. اگر کسی این واکسن را در این دوره تجویز نکرده باشد، می‌تواند تا سن 26 سال و در برخی موارد تا سن 45 سال هم واکسن را تزریق کند.
2. زمان تجدید واکسن (بهبودی): برخی از کشورها تجویز بهبودی (تجدیدن واکسن) برای افراد بالغ‌تر از سن 26 سال را هم توصیه می‌کنند. این تجدیدن معمولاً در اندازه‌گیری‌های مختلف انجام می‌شود. به عنوان مثال، هر 5 یا 10 سال یک‌بار این عمل تکرار می‌شود.

اگر قصد تجویز واکسن HPV را دارید، بهترین راهنمایی را پزشک یا متخصص بهداشتی می‌تواند ارائه دهد. او می‌تواند با توجه به سن، سابقه جنسی و وضعیت سلامت شما، زمان مناسب برای تجویز واکسن را تعیین کند.

منع تجویز و عوارض واکسن اچ پی وی چیست؟

• حساسیت یا واکنش نادر

   اگر فرد به یکی از مواد موجود در واکسن تجربه حساسیت یا واکنش نادر به واکسن HPV داشته باشد، تجویز ممکن است مناسب نباشد.

• حالت‌های بحرانی یا بیماری‌های خاص

در برخی از حالت‌های بحرانی یا بیماری‌های خاص ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که تجویز واکسن HPV مناسب نباشد. به عنوان مثال، در برخی از موارد نارسایی سیستم ایمنی شدید، پزشک ممکن است تجویز را تا زمانی که شرایط بهبود نیابد، به تعویق بیندازد.

کاربرد واکسن اچ‌پی‌وی HPV

واکسن HPV به طور عمومی به دختران و پسران در دوره نوجوانی توصیه می‌شود. همچنین، در برخی از کشورها، تجویز واکسن  برای افراد بالغ هم تاکید شده است. این واکسن معمولاً به صورت یک سری دوز از طریق تزریق عضلانی تجویز می‌شود. کاربردها و اهداف واکسن HPV عبارتند از:

1. پیشگیری از سرطان گلودرد (سرویکس)؛
2. پیشگیری از سرطان دهانه رحم (سرویکس)؛
3. کاهش انتقال ویروس به دیگر افراد.

عوارض واکسن HPV

واکسن HPV معمولا ایمن است و اثرات جانبی نادری دارد. اگرچه عوارض جانبی ممکن است وجود داشته باشند؛ اما اکثر افراد از این واکسن بدون مشکل بهره‌مند می‌شوند. برخی از عوارض ممکن را در ادامه بیان می‌کنیم.

• درد و گرما در محل تزریق؛
• تورم یا قرمزی در محل تزریق؛
• سردرد یا خستگی موقت؛
• تهوع یا استفراغ.

عوارض جانبی اغلب خفیف و موقت هستند. در صورت تجویز واکسن HPV، همواره مهم است که هر علامت ناعادی یا عوارض غیرمعمولی را به پزشک خود اطلاع دهید. اگر کسی به هر گونه واکسن یا دارویی حساسیت دارد، باید این مسئله را با پزشک خود مطرح کند تا توصیه‌های مناسبی ارائه شود.