اثر قرص اورژانسی ضد بارداری بر پریود

مصرف قرص‌های ضد بارداری اورژانسی یا قرص لونژیل یکی از ابزارها و امکان‌های موجود در روش‌های تنظیم خانواده است که به طور موثری در پیشگری از بارداری در مواقع اورژانسی موثر است. در مقاله قرص ضد بارداری اورژانسی: هر آنچه باید بدانید، ما تمامی اطلاعات لازم را در مورد قرص‌های ضد بارداری اورژانسی، انواع آن و نحوه مصرف قرص اورژانسی و عوارض آن بیان کرده ایم. در این مقاله قصد داریم تا اثرات مصرف قرص ضد بارداری اورژانسی مانند لونژیل را بر پریود و سیکل قاعدگی در خانم‌ها توضیح دهیم

قرص اورژانسی چیست؟

ماده فعال اکثر قرص‌های اورژانسی با برندهای مختلف لوونورژسترل است که یک هورمون استروئیدی مصنوعی که اثرات هورمون پروژسترون را تقلید می‌کند که اکثر قرص‌های ضدبارداری اورژانسی در ایران از این نوع میباشد. قرصهای ضد بارداری اورژانسی دیگری هم وجود دارند که پروژسترون لوونورژسترل و استروژن را ترکیب می‌کند. همچنین نوع جدیدتری از قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی را هم وجود داردکه ترکیب اصلی آن اولیپریستال استات است.

قرص اورژانسی را باید به عنوان یک روش استثنایی، فقط در مواقع پیش بینی نشده مانند پاره شدن کاندوم در نظر گرفت. برای مقاربت جنسی منظم، روش‌های موثرتر دیگر مانند قرص‌های ضدبارداری روزانه یا استفاده از روش‌های محافظتی مانند کاندوم توصیه می‌شود.

دانستن این نکته بسیار مهم است که قرص اورژانسی اگر چه در ساعات ابتدایی بعد از مقاربت مصرف شود، اثربخشی بالایی دارد، اما ۱۰۰٪ قابل اعتماد نیست و باید ۱۴ روز پس از نزدیکی با انجام تست بارداری از باردار نبودن اطمینان حاصل شود.

همچنین بسیار مهم است که بدانیم که داروهای ضد بارداری هورمونی از بیماری‌های مقاربتی محافظت نمی‌کنند و باید بهداشت فردی و سایر روش‌های ایمن ساز را در نظر گرفت

قرص اورژانسی چگونه عمل می‌کند؟

قرص اورژانسی بسته به زمان چرخه قاعدگی که در آن قرار دارید، سه مکانیسم اثر ممکن دارد. علاوه بر این، سرعت مصرف قرص بعد از رابطه جنسی نیز بر عملکرد آن تأثیر می‌گذارد، زیرا بستگی به این دارد که آیا لقاح انجام شده است یا خیر.

در زیر قصد داریم به سه مکانیسم اثر قرص اورژانسی بپردازیم:

قبل از تخمک‌گذاری

اگر تخمک‌گذاری هنوز انجام نشده باشد، پروژسترون از خروج تخمک از تخمدان جلوگیری می‌کند.

بعد از تخمک‌گذاری

مخاط دهانه رحم تغییر کرده و ضخیم می‌شود تا از پیشروی اسپرم به تخمک جلوگیری شود. حرکت لوله‌های فالوپ نیز تغییر می‌کند.

بعد از لقاح

اگر لقاح انجام شده باشد، یعنی اسپرم به تخمک چسبیده باشد، قرص روی آندومتر رحم اثر می‌گذارد تا از لانه گزینی جنین جلوگیری کند.

درصد اثربخشی قرص اورژانسی

اگر قرص اورژانسی ضد بارداری در عرض ۷۲ ساعت پس از مقاربت محافظت نشده مصرف شود، تا حد زیادی از بارداری جلوگیری می‌کند. با این حال، با گذشت ساعاتی بیشتر از مقاربت، این اثربخشی کاهش می‌یابد.

در طول ۲۴ ساعت اول، میزان اثربخشی قرص اورژانسی ۹۵٪ است. در مقابل، ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده، این اثربخشی قبلاً به ۸۵ درصد کاهش یافته است.

اثربخشی قرص‌های اورژانسی زمانی که در عرض ۱۲ ساعت پس از رابطه جنسی مصرف می‌شود، بیشترین میزان را دارد و به مرور زمان کاهش می‌یابد.

زمانی که قرص اورژانسی را در روز سوم رابطه جنسی، یعنی بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت مصرف کنید، فقط در ۵۸ درصد موارد موثر خواهد بود

قرص ضد بارداری اورژانسی و سقط جنین

قرص اورژانسی ضد بارداری برای سقط جنین کاربردی ندارد و فقط در صورتی از بارداری جلوگیری می‌کند که هنوز اتفاق نیفتاده باشد. در نتیجه اگر فرد در حال حاضر باردار باشد، این قرص هیچ تاثیری بر بارداری نخواهد داشت و سقط جنین رخ نمی‌دهد.

علاوه بر این، لازم به توضیح است که مصرف یک یا چند بار قرص اورژانسی باعث ناباروری دائمی نمی‌شود. محتوای هورمونی این قرص‌ها مانند سایر قرص‌های ضد بارداری است اما با دوزهای بالاتر.

عوارض قرص ضد بارداری اورژانسی

ممکن است در اثر مصرف قرص اورژانسی عوارض کوتاه مدت زیر در فرد:

حالت تهوع

استفراغ کردن

درد شکم

خستگی

سردرد

سرگیجه

سینه‌های حساس

این علائم عموما خفیف هستند و ظرف یک یا دو روز پس از مصرف قرص از بین می‌روند.

همچنین، هنگام مصرف قرص اورژانسی، تغییراتی در چرخه قاعدگی ممکن است ایجاد شود. این تغییرات به زمان چرخه قاعدگی که در آن مصرف می‌شود بستگی دارد:

قبل از تخمک‌گذاری

دوز بالای لوونورژسترل معمولاً در عرض چند روز پس از مصرف قرص باعث جلوگیری و محرومیت از خونریزی می‌شود.

بعد از تخمک‌گذاری

ممکن است فاز لوتئال چرخه قاعدگی طولانی شود و در نتیجه قاعدگی و پریود شدن به تاخیر بیفتد.

اثرات قرص اورژانسی ضد بارداری بر دوران قاعدگی

قرص‌های اورژانسی ضد بارداری که به عنوان «قرص صبح روز بعد» یا «قرص لوونورژسترل» شناخته می‌شوند، می‌توانند تأثیرات مختلفی بر چرخه قاعدگی (پریود) داشته باشند که ناشی از هورمون‌های موجود در قرص‌های ضد بارداری اورژانسی میباشد. با اینکه برخی افراد ممکن است با خوردن قرص ضد بارداری اورژانسی هیچ تغییری را در پریود و چرخه قاعدگی احساس نکنند، برخی افراد ممکن است تغییرات گسترده‌تری را پس از مصرف این دارو تجربه کنند.

به طور کلی میتوان انتظار داشت که مصرف قرص لونژیل یا لوونورژسترول میتواند سیکل قاعدگی را به تاخیر یا به جلو بیاندازد. اثرات قرص لونژیل بر سیکل قاعدگی و پریود به طور کلی شامل موارد زیر است:

1. 1. تغییر زمان پریود: با مصرف قرص اورژانسی ممکن است قاعدگی زودتر یا دیرتر از زمان معمول اتفاق بیفتد. برای برخی افراد، پریود ممکن است حتی تا یک هفته زودتر یا دیرتر قاعدگی شروع شود.
2. 2. تغییر در میزان و شدت خونریزی: بعضی از خانم‌ها ممکن است در دوره بعدی خونریزی شدیدتر یا خفیف‌تری نسبت به معمول تجربه کنند که البته این موضوع طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
3. 3. لکه‌بینی: برخی از افراد پس از مصرف قرص اورژانسی دچار لکه‌بینی (خونریزی خفیف) بین دوره‌های قاعدگی می‌شوند که معمولاً موقتی است و بعد از مدتی برطرف میشود
4. 4. تأخیر در پریود: در برخی موارد، قاعدگی ممکن است تا چند هفته به تأخیر بیفتد که اگر تأخیر بیش از یک هفته باشد، توصیه می‌شود حتما دوباره تست بارداری انجام شود.
5. 5. نامنظم شدن چرخه قاعدگی: ممکن است چرخه قاعدگی برای یکی دو ماه پس از مصرف قرص اورژانسی نامنظم شود، ولی معمولاً پس از چند دوره قاعدگی به حالت طبیعی بازمی‌گردد.

این تغییرات عموما موقتی هستند و پس از گذشت یک یا دو چرخه قاعدگی، چرخه قاعدگی به حالت طبیعی بازمی‌گردد. یابد توجه داشت که اگر تغییرات غیرعادی یا نگرانی‌هایی داشتید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

نکته مهم: هرچند پریود شدن پس از مصرف قرص‌های اورژانسی، مانند لونژیل، به این معنی است که فرد باردار نیست اما برای اطمینان باید ۱۴ روز پس از مصرف قرص لونژیل یکبار دیگر از بیبی چک استفاده کرد تا اطمینان حاصل شود که فرد باردار نیست

در ادامه برای بررسی کلی‌تر این تغییرات هر کدام ار آن‌ها را در بخشی جداگانه بررسی میکنیم

تغییر زمان پریودی با قرص اورژانسی

اینکه دقیقا چه زمانی پس از مصرف قرص اورژانسی فرد پریود میشود دشوار است. برخی از افراد در زمان معمول و مقرر خود پریود می‌شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است که آن را چند روز زودتر یا دیرتر از حد انتظار تجربه می‌کنند. البته برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که هر چه زودتر در سیکل قاعدگی خود قرص اورژانسی را مصرف شود، دوره بعدی قاعدگی زودتر خواهد بود. با این حال، این نتایج به صورت قطعی نمیباشند

تغییر در طول سیکل قاعدگی با مصرف قرص اورژانسی

درست مانند تغییر در زمان‌بندی پریودی، مدت دوره قاعدگی نیز ممکن است با مصرف ضد بارداری اورژانسی تغییر کند هرچندکه، عموما انتظار میرود که طول دوره قاعدگی تغییر نکند. تحقیقات جدید نشان داده‌اند که مصرف قرص ضد بارداری اورژانسی قبل از تخمک‌گذاری و در اواخر چرخه قاعدگی می‌تواند باعث طولانی‌تر شدن دوره قاعدگی شود.

تغییر در میزان خونریزی پریودی با مصرف قرص ضد بارداری اورژانسی

پس از مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری ممکن است خونریزی خفیف‌تر یا شدیدتر از حد معمول شود. اگر بیش از یک بار در ماه یا بیش از یک بار در یک سیکل قاعدگی از قرص لوونورژسترول استفاده شود، ممکن است شدت خونریزی شدیدتر از دوره معمول است

نکته: باید توجه داشت که توصیه میشود در مواردی که با مصرف قرص لونژیل، پریود و میزان خونریزی آن شدت بیشتری دارد، توصیه میشود که از دو لایه محافظ مانند پد و تامپون با هم استفاده شود

تاثیرات دیگر قرص اورژانسی ضد بارداری بر پریود

اگرچه قرصهای ضد بارداری اورژانسی می‌تواند عوارض جانبی از حالت تهوع تا سردرد ایجاد کند، اما این علائم معمولاً پس از ۲۴ ساعت ناپدید می‌شوند. بنابراین ممکن است فرد چیزی متفاوت از علائم پیش از قاعدگی مانند تغییرات روحی، گرگرفتگی و حساسیت معمول احساسی و سایر علائم دیگر قاعدگی را احساس نکند. اما در مواقعی که مصرف قرص اورژانسی ضد بارداری باعث افزایش شدت پریودی شود ممکن است فرد احساس خستگی کند و متوجه کمبود انرژی شدید شود.

تفاوت خونریزی قاعدگی با مصرف قرص اورژانسی

تجربه خونریزی خفیف یا لکه بینی پس از مصرف قرص لونژیل طبیعی است و معمولاً اگر اتفاق بیفتد جای نگرانی نیست. در واقع لکه بینی یک عارضه جانبی هورمون‌های اضافی موجود در قرص کنتراسپتیو اورژانسی است اما باید توجه داشت که این لکه بینی می‌تواند نشانه‌ای از اوایل بارداری نیز باشد، بنابراین سعی کنید چرخه قاعدگی خود را پیگیری کنید و اگر مطمئن نیستید تست بارداری بدهید.

یکی از نکات مهم در مورد خونریزی پریودی پس از مصرف قرص اورژانسی، این نکته است که ممکن است خونریزی چند روز پس از مصرف قرص لونژیل رخ دهد ولی فرد لکه بینی را احساس نکند

از جمله تغییرات در خونریزی پریودی پس از مصرف لونژیل آن است که لکه بینی شبیه یک دوره واقعی نخواهد بود و بسیار سبک‌تر است و اغلب به صورت چند لکه خون روی دستمال توالت یا لباس زیر یا پد بهداشتی ظاهر می‌شود. رنگ خونریزی می‌تواند هر چیزی از صورتی و قرمز تا قهوه‌ای باشد.

اگر مدت زمان پریود شدن پس از مصرف قرص اورژانسی طولانی شد چه کنیم؟

درست است که مصرف قرص‌های ضدبارداری اورژانسی باعث طولانی شدن دوران قاعدگی و به تاخیر افتادن پریود شدن میشود اما تاخیر بیش از یک هفته و به خصوص بعد از سه هفته، باعث مشکوک شدن به بارداری باید شود و فرد حتما مجددا تست بارداری دهد

سخن پایانی

قرص اورژانسی یک روش پیشگیری از بارداری اورژانسی است که از بارداری پس از مقاربت جنسی محافظت نشده یا ناموفق جلوگیری می‌کند. قرص اورژانسی نباید به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری معمولی استفاده شود، زیرا محتوای هورمونی بالای آن می‌تواند باعث تغییر در چرخه قاعدگی و سایر عوارض جانبی ناخواسته شود.

استفاده مکرر از پیشگیری از بارداری اورژانسی می‌تواند به صورت جدی و با عوارض شدید بر قاعدگی تأثیر بگذارد. این کار می‌تواند منجر به پریودهای نامنظم شود یا ممکن است فرد برای مدتی پریود نشود. همچنین می‌تواند باعث تغییر طول دوره قاعدگی و آن را سبک‌تر یا سنگین‌تر از حد معمول کند. بنابراین، برای خانم‌هایی که از روش‌های پیشگیری اضطراری استفاده می‌کنند، دوره‌های قاعدگی می‌تواند طولانی‌تر، کوتاه‌تر، سنگین‌تر یا سبک‌تر باشد.

سوالات متداول

ماده موثره قرص اورژانسی چیست؟

ماده فعال دارویی قرص اورژانسی لوونورژسترول است.

آیا می‌توانم بعد از مصرف قرص اورژانسی رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشم؟

برخی از افراد بر این باورند که با مصرف قرص اورژانسی، ممکن است برای مدتی رابطه جنسی محافظت نشده بیشتری داشته باشند. لازم به ذکر است که اثر قرص اورژانسی بین یازده تا پانزده ساعت باقی می‌ماند. پس از گذشت هجده ساعت، قرص از بدن خارج شده است و از بارداری ناخواسته محافظت نمی‌کند. بنابراین، در صورتی که قرص اورژانسی قبلاً مصرف شده باشد، توصیه می‌شود از روش جلوگیری از بارداری دیگری استفاده شود.

آیا در صورت مصرف روزانه قرص‌های ضد بارداری خوراکی می‌توانم قرص اورژانسی را هم مصرف کنم؟

بله، یکی از محل‌های مصرف قرص صبح اورزانسی این است که یکی از قرص‌های ضد بارداری را به مدت بیش از ۲۴ ساعت فراموش کرده باشید و آمیزش جنسی محافظت نشده داشته باشید.

بسیار مهم است که کنترل کامل داروهای ضد بارداری خوراکی را حفظ کنید تا هیچ دوزی را فراموش نکنید.

آیا می‌توان قرص ضد بارداری اورژانسی را دو بار در ماه مصرف کرد؟

مصرف قرص اورژانسی برای دو بار پشت سر هم در یک ماه توصیه نمی‌شود، زیرا محتوای هورمونی بالایی که به دنبال دارد می‌تواند باعث تغییر زیادی در چرخه قاعدگی شود. لازم به ذکر است که قرص لونژیل فقط یک روش اورژانسی برای موارد استثنایی است. بنابراین، زمانی که یک ماه دیگر قرص را مصرف کرده اید، مهم است که در روابط جنسی بعدی از کاندوم استفاده کنید تا مجبور نشوید دوباره به این روش متوسل شوید.

آیا می‌توان قرص اورژانسی را قبل از مقاربت مصرف کرد؟

خیر، این روش پیشگیری از بارداری نباید به عنوان یک روش معمولی استفاده شود، بلکه فقط در مواقع اورژانسی استفاده شود. بنابراین مصرف قرص اورژانسی قبل از رابطه جنسی مفید نخواهد بود. توصیه کلی این است که قرص اورژانسی را ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از رابطه جنسی محافظت نشده تجویز کنید تا موثر باشد