ویروس کرونا در برابر سیستم ایمنی بدن ما از خودش محافظت می‌کند!
همه‌گیری کووید 19 ناشی از سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا 2، با بیش از 6 میلیون مرگ و بیش از 768 میلیون مبتلاشده در سراسر جهان، بزرگ‌ترین بحران بهداشت جهانی در گذشته اخیر را تشکیل داده است. اگرچه توسعه واکسن‌ها در کاهش پیشرفت شدید و کشندگی بیماری مؤثر بوده است؛ اما داروهای ضد ویروسی برای تکمیل واکسیناسیون در گروه‌های پرخطر و برای کنترل شیوع ناگهانی در آینده مورد نیاز است.
همچنین، تنوع ژنتیکی و تکامل سریع SARS-CoV-2 منجر به ظهور انواع ویروس شده است که واکسیناسیون کارایی آنها را کاهش داده است. از آنجایی که انتظار می رود SARS-CoV-2 یا ویروس‌های مرتبط با آن در آینده به‌عنوان یک تهدید جهانی باقی بمانند، توسعه داروهای ضد ویروسی اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
واکسن‌ها و داروهای ضد کووید-19 توانسته‌اند سیر بیماری را در بسیاری از افراد کاهش داده و همه‌گیری را مهار کنند. با این حال، خطر شیوع بیشتر کاهش پیدا نکرده است. این ویروس به‌طور مداوم در حال جهش است که آن را قادر می‌سازد تا سلول‌های انسانی را آلوده کند و به‌طور موثرتری تکثیر شود.
علاوه‌براین، در یک «مسابقه تسلیحاتی مولکولی» در حال توسعه، استراتژی‌های مختلفی علیه سیستم ایمنی انسان دارد. تیمی به سرپرستی محققان دانشگاه گوتینگن اکنون «سوئیچ‌های محافظ» مختلفی را در ویروس کرونا کشف کرده‌اند که از این ویروس در برابر حملات سیستم ایمنی بدن انسان محافظت می‌کند.
محققان دو سوئیچ محافظ شیمیایی که قبلا ناشناخته بودند را در پروتئاز اصلی ویروس (پروتئین مهم ویروس کرونا) شناسایی کرده‌اند. مهم‌ترین داروی ضد کووید 19 به نام Paxlovid، این پروتئین را هدف قرار می‌دهد. این ویروس از پروتئاز اصلی خود برای جداکردن سایر پروتئین‌های ویروس در سلول‌های آلوده بدن استفاده می‌کند؛ در نتیجه، موجب تحریک تکثیر خود می‌شود.
برای این کار از اسید آمینه سیستئین استفاده می‌کند. پروفسور کای تیتمن؛ محقق گروه تحقیقاتی آنزیم‌شناسی مولکولی در گوتینگن توضیح می‌دهد "از نقطه نظر شیمیایی، این دارو می‌تواند یک پاشنه آشیل برای ویروس کرونا باشد؛ زیرا سیستئین‌ها می‌توانند توسط رادیکال‌های اکسیژن بسیار واکنش‌پذیر که سیستم ایمنی ما از آن برای مبارزه با ویروس‌ها استفاده می‌کند، نابود شود."
درواقع، منظور از سوئیچ‌های محافظ این است که پروتئاز اصلی ویروس در برابر بمباران سیستم ایمنی، توسط رادیکال‌های اکسیژن محافظت می‌شود. پروتئین توسط یک سیستئین تثبیت می‌شود و از طریق دو اتم گوگرد با سیستئین مجاور دی سولفید تشکیل می‌دهد. این از تخریب سیستئین جلوگیری می‌کند.
در همان زمان، اتصال‌دهنده‌ای به نام SONOS سه قسمت از پروتئین را بین اتم‌های گوگرد (S)، اتم‌های اکسیژن (O) و یک اتم نیتروژن (N) به هم متصل می‌کند. این از آسیب رادیکال‌ها به ساختار سه‌بعدی آن جلوگیری می‌کند. تیتمن می‌گوید: "دیدن اینکه کرونا از نظر شیمیایی در دفاع از خود در برابر سیستم ایمنی بدن چقدر زیبا و مؤثر عمل می‌کند، جالب است. جالب اینجاست که ویروس کرونای قبلا کشف‌شده - سندرم حاد تنفسی شدید، همچنین به‌عنوان SARS-CoV-1 شناخته می‌شود - که در سال 2002 آغاز شد و تا سال 2004 شیوع کرد این محافظ‌ها را هم دارد."
با وجود این اطلاعات، محققان تنها به کشف «محافظ‌ها» بسنده نکردند. با در دست‌داشتن دستورالعمل شیمیایی، آنها به جست‌وجوی مولکول‌هایی می‌پردازند که می‌توانند دقیقا به این محافظ‌ها متصل شوند؛ بنابراین می‌توانند پروتئاز اصلی ویروس را مهار کنند.
آنها چنین مولکول‌هایی را نه‌تنها در لوله آزمایش، بلکه در سلول‌های آلوده هم شناسایی کرده‌اند. لیزا ماری فانک، اولین پدیدآورنده این تحقیق و همچنین محقق در گروه تحقیقاتی آنزیم‌شناسی مولکولی دانشگاه گوتینگن، می‌گوید: "این نوع مولکول پتانسیل مداخلات درمانی جدیدی را باز می‌کند که ویروس‌ها را در مسیر خود متوقف می‌کند."
بازنشر
