روز جهانی مبارزه با ایدز (روز جامعه ایمن)

روز جهانی مبارزه با ایدز (روز جامعه ایمن) مبارزه با ایدز چالش‌های عظیمی را در سرتاسر جهان ایجاد کرده و این موضوع نگرانی‌هایی مبنی بر عدم دستیابی به موفقیت در مهار و ریشه‌کن‌کردن این بیماری به وجود آورده است. اول دسامبر روز جهانی مبارزه با ایدز نامگذاری شده که در سال ۱۹۸۸ برای افزایش آگاهی، نشان‌دادن حمایت از مبتلایان به این بیماری و یادآوری کسانی که بر اثر این بیماری جان باخته‌اند، برگزار شد. در این مطلب به‌طور مفصل به سوال ایدز چیست پاسخ داده می‌شود؛ همچنین، درباره راه پیشگیری از ایدز، درمان آن و راه های مقابله با ایدز صحبت می‌کنیم؛ پس، تا پایان همراه ما باشید.

 

HIV چیست؟

HIV که مخفف عبارت human immunodeficiency virus و به معنای ویروس نقص ایمنی انسان است. HIV ویروسی بوده که به سلول‌های سیستم ایمنی بدن آسیب می‌رساند و توانایی شما را برای مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌های روزمره مانند سرماخوردگی و آنفولانزا ضعیف می‌کند. این بیماری از طریق تماس با مایعات بدن فرد مبتلا به اچ ‌آی ‌وی، رابطه جنسی محافظت‌نشده یا از طریق استفاده مشترک از سرنگ‌های آلوده به ویروس HIV منتقل می‌شود. در صورت عدم درمان، HIV می‌تواند منجر به بیماری ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) شود. بدن انسان تا آخر عمر بار این بیماری را به دوش می‌کشد و هیچ درمان موثری برای آن وجود ندارد. بااین‌حال، خوشبختانه، درمان موثر با داروهای HIV به نام درمان ضد رتروویروسی یا ART در دسترس است. اگر این دارو طبق تجویز پزشک مصرف شود، می‌تواند میزان HIV در خون (که بار ویروسی هم نامیده می‌شود) را به سطح بسیار پایینی کاهش دهد. به این حالت سرکوب ویروسی می‌گویند. اگر بار ویروسی یک فرد به قدری کم باشد که آزمایشگاه‌ها نتوانند آن را تشخیص دهند، به آن داشتن بار ویروسی غیرقابل تشخیص می‌گویند. افراد مبتلا به HIV که داروی HIV را طبق تجویز پزشک مصرف می‌کنند و بار ویروسی غیرقابل شناسایی دارند، می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند و اچ آی وی را از طریق رابطه جنسی به شریک خود منتقل نکنند. استفاده از این داروها یکی از راه‌های مبارزه با ایدز در نظر گرفته شده است.

ایدز چیست؟

ایدز مرحله آخر عفونت HIV است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به دلیل این ویروس به‌شدت آسیب ببیند. ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) نامی است که برای توصیف عفونت‌ها و بیماری‌های که زندگی انسان را به خطر می‌اندازند، انتخاب شده است و زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی بدن شما توسط ویروس این ویروس به‌شدت آسیب دیده باشد. ایدز نمی‌تواند از یک فرد به فرد دیگر منتقل شود؛ اما ویروس HIV امکان انتقال دارد. اکثر افراد مبتلا به اچ آی وی به ویروس ایدز مبتلا نمی‌شوند. درصورتی‌که، داروی HIV را طبق تجویز پزشک مصرف کنند، پیشرفت این بیماری متوقف خواهد شد. در نظر داشته باشید که فرد مبتلا به HIV زمانی بیماریش به ایدز پیشرفت می‌کند که تعداد سلول‌های CD4 آن‌ها به زیر ۲۰۰ سلول در هر میلی‌متر مکعب خون (۲۰۰ سلول در میلی‌متر مکعب) می‌رسد. (در فردی با سیستم ایمنی سالم، تعداد CD4 بین ۵۰۰ تا ۱۶۰۰ سلول در میلی‌متر مکعب است.) بدون دارویHIV، افراد مبتلا به ایدز معمولاً حدود ۲ سال عمر می‌کنند. داروهای HIV هنوز هم می‌توانند به افراد در این مرحله از عفونت HIV کمک کند و حتی می‌توانند نجات‌دهنده باشند؛ اما افرادی که بلافاصله پس از ابتلا به اچ ‌آی‌ وی، داروی HIV را شروع می‌کنند، بهترین نتیجه را می‌گیرند. به همین دلیل، آزمایش HIV بسیار مهم تلقی شده است. با تشخیص زودهنگام و درمان‌های مؤثر، اکثر افراد مبتلا به HIV به هیچ بیماری مرتبط با ایدز مبتلا نمی‌شوند و عمری تقریباً طبیعی خواهند داشت.

 

روز جامعه ایمن یا روز جهانی مبارزه با ایدز چه روزی است؟

ویروس HIV از نوعی شامپانزه در آفریقای مرکزی وارد بدن انسان‌ها شده است. مطالعات نشان می‌دهد که HIV از اواخر دهه ۱۸۰۰ از شامپانزه به انسان منتقل شده باشد. احتمالا زمانی که انسان‌ها این شامپانزه‌ها را برای گوشت شکار می‌کردند و با خون آلوده آن‌ها تماس پیدا کردند، به انسان منتقل شده است. طی چند دهه گذشته، HIV به‌آرامی در سراسر آفریقا و بعداً به سایر نقاط جهان گسترش یافت. روز جهانی مبارزه با ایدز سالانه به‌عنوان یادآوری مبارزه جهانی برای پایان‌دادن به این بیماری، فرصتی برای ارج‌نهادن به کسانی است که از دست داده‌ایم و یک فریاد برای متعهدشدن به تلاش برای رسیدن به روزی است که HIV دیگر تهدیدی برای سلامت عمومی نباشد. اولین روز جهانی مبارزه با ایدز در سال ۱۹۸۸ برگزار شد و بستری برای افزایش آگاهی در مورد اچ آی وی و ایدز فراهم کرد. در طول ۳۵ سال گذشته، به لطف پیشرفت در تحقیقات پزشکی، افزایش دسترسی به درمان و پیشگیری و درک گسترده‌تر از این ویروس، پیشرفت قابل توجهی در رسیدگی به HIV و ایدز حاصل شده است.

 

طریقه انتقال ایدز

طریقه انتقال ایدز می‌تواند راحت‌تر از آنچه که فکر می‌کنید، اتفاق بیفتد. HIV در مایعات بدن فرد آلوده یافت می‌شود. شما فقط با تماس مستقیم با مایعات خاص بدن یک فرد مبتلا به HIV که دارای بار ویروسی قابل تشخیص است، می‌توانید HIV را دریافت کنید. این مایع شامل مایع منی، مایعات واژن و مقعد، خون و شیر مادر است. برای انتقال اچ ‌آی ‌وی موجود در این مایعات کافی است این ویروس از طریق غشای مخاطی (که در واژن، دهان یا نوک آلت تناسلی وجود دارد)، از طریق بریدگی‌ها یا زخم‌های باز وارد جریان خون فردی که HIV آن منفی است، ‌شود. راه‌های دیگر انتقال این ویروس به بدن فرد سالم استفاده مشترک از سوزن، سرنگ یا سایر تجهیزات تزریق و انتقال از مادر به نوزاد در دوران بارداری، تولد یا شیردهی است. این ویروس نمی‌تواند برای مدت طولانی در خارج از بدن زنده بماند. علاوه‌براین، این بیماری از طریق عرق، ادرار یا بزاق منتقل نخواهد شد. رایج‌ترین راه ابتلا به اچ آی وی از طریق رابطه جنسی مقعدی یا واژینال بدون کاندوم است. احتمال ابتلا به اچ آی وی از طریق رابطه جنسی دهانی بسیار کم بوده و به موارد زیادی بستگی دارد، مانند اینکه آیا شما رابطه جنسی دهانی دارید یا خیر و اینکه آیا شریک جنسی شما بهداشت دهان و دندان خود را رعایت می‌کند یا خیر. به این موضوع هم توجه داشته باشید که HIV از طریق بوسیدن، درآغوش‌گرفتن، دست‌دادن، استفاده از توالت عمومی و وسایل منزل مانند فنجان، بشقاب، کارد و چنگال، یا ملحفه‌های تخت و هر گونه تماس اجتماعی عمومی دیگر منتقل نخواهد شد.

راه های مقابله با ایدز

HIV یک وضعیت طولانی مدت ولی قابل کنترل است. آزمایش زودهنگام برای دریافت مراقبت‌های بهداشتی و درمانی مناسب ضروری خواهد بود. داروهای ضد ویروسی برای درمان HIV استفاده می‌شوند که با متوقف‌کردن تکثیر ویروس در بدن کار می‌کنند و به سیستم ایمنی اجازه می‌دهند خود را ترمیم کند و از آسیب بیشتر به آن‌ها جلوگیری شود؛ بنابراین، می‌توان گفت که یکی از راه های مقابله با ایدز و درمان آن استفاده از داروهای مخصوص به‌صورت روزانه است. این داروها اغلب به شکل قرص هستند که باید روزانه مصرف شوند.HIV می‌تواند به‌راحتی در برابر یک داروی مقاومت ایجاد کند؛ اما مصرف ترکیبی از داروهای مختلف این احتمال را بسیار کمتر می‌کند. اکثر افراد مبتلا به HIV ترکیبی از داروها را مصرف می‌کنند. هدف از درمان اچ ‌آی ‌وی داشتن بار ویروسی غیرقابل شناسایی است. این بدان معناست که سطح ویروس اچ آی وی در بدن شما به اندازه‌ای پایین بیاید که با آزمایش تشخیص داده نشود. بهترین راه برای فهمیدن مبتلابودن به این بیماری، انجام آزمایش HIV است. این آزمایش شامل نمونه‌ای از خون یا بزاق دهان شما برای علائم عفونت خواهد بود. هنگامی که نتایج آزمایش خود را دریافت می‌کنید ممکن است طیف وسیعی از احساسات به سراغ شما بیایند. احساساتی همچون شوک، بی‌حسی، انکار، خشم، غم و ناامیدی. هر کدام از این احساسات کاملا طبیعی و قابل درک هستند. شما باید تا جایی که می‌توانید در مورد HIV، درمان‌ها و عوارض جانبی آن اطلاعات کسب کنید.

در ادامه به توضیح راه پیشگیری از ایدز می‌پردازیم. راه پیشگیری از ایدز اقدامات و روش‌هایی که برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری و محافظت از خودتان می‌توانید انجام دهید، عبارت‌اند از:

• رفتارهای جنسی کم خطر را انتخاب کنید. اچ آی‌ وی عمدتاً با داشتن رابطه مقعدی یا واژینال بدون کاندوم یا بدون مصرف داروهای پیشگیری یا درمان HIV منتقل می‌شود.

• هر بار که رابطه جنسی دارید از کاندوم استفاده کنید.

• تعداد شرکای جنسی خود را محدود کنید. هر چه تعداد شرکای شما بیشتر باشد، احتمال ابتلای شما به بیماری‌های مقاربتی بیشتر می‌شود.

• حتما برای بیماری‌های مقاربتی آزمایش دهید. اصرار کنید که شریک جنسی شما هم آزمایش دهد. با این کار شما می‌توانید خطر ابتلا به HIV یا سرایت آن به دیگران را کاهش دهید.

• PrEP یک گزینه پیشگیری از HIV برای افرادی است که HIV ندارند؛ اما در معرض خطر ابتلا به آن هستند.PrEP شامل مصرف هر روز یک داروی خاص HIV برای کاهش خطر ابتلا به این ویروس از طریق رابطه جنسی یا مصرف مواد مخدر تزریقی است.

• اگر مواد مخدر تزریق می‌کنید، از سوزن، سرنگ یا سایر تجهیزات دارویی دیگران استفاده مجدد نکنید. • در آرایشگاه‌ها از آرایشگر خود بخواهید حتما از تیغ‌های یکبار مصرف و جدید استفاده کند.

• برای انجام خالکوبی از سوزن‌های مشترک استفاده نکنید. داروهای HIV دیگری هم وجود دارد که برای پیشگیری پس از مواجه و برای جلوگیری از انتقال HIV در دوران بارداری استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی این داروها می‌پردازیم.

1. پروفیلاکسی

پس از مواجهه (PEP) PEP به معنای مصرف داروهای HIV در عرض ۷۲ ساعت پس از مواجهه احتمالی با ویروس HIV برای جلوگیری از عفونت این ویروس است. فقط در شرایط اضطراری از این دارو استفاده کنید. این دارو برای استفاده منظم توسط افرادی که ممکن است به‌طور مکرر در معرض HIV قرار گیرند، در نظر گرفته نشده است.

2. پیشگیری از انتقال HIV در دوران بارداری زنان باردار مبتلا به HIV برای سلامتی خود و جلوگیری از انتقال آن در دوران بارداری از داروهای HIV استفاده می‌کنند. پس از تولد، نوزادانی که از زنان مبتلا به HIV متولد می‌شوند، داروهای HIV را دریافت می‌کنند تا از عفونت با هر گونه HIV که ممکن است در طول زایمان از مادر به کودک منتقل شده باشد، محافظت شوند.

3. واکسن ایدز:‌ واکسن‌ها محصولاتی هستند که از مقادیر بسیار کمی میکروب‌های ضعیف یا مرده (مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها) ساخته می‌شوند که می‌توانند باعث بیماری شوند. آن‌ها به سیستم ایمنی شما کمک می‌کنند تا سریع‌تر و موثرتر با عفونت‌ها مبارزه کند. هنگامی که واکسنی دریافت می‌کنید، این واکسن سیستم ایمنی بدن شما را تحریک می‌کند و به بدن شما کمک می‌کند تا با میکروب مبارزه کنید و در صورت حمله مجدد میکروب به آن بداند چگونه به مقابله با آن بپردازد. از آنجایی که واکسن‌ها از مقادیر بسیار کمی میکروب ضعیف یا مرده ساخته شده‌اند، شما را بیمار نمی‌کنند. واکسن ایدز می‌تواند یک راه‌حل امیدوارکننده برای مبارزه با ایدز شناخته شود. در حال حاضر هیچ واکسنی وجود ندارد که از عفونت HIV جلوگیری کند یا کسانی که به این بیماری مبتلا هستند را درمان کند. برای کنترل و در نهایت پایان‌دادن به HIV در سطح جهانی، ما به مجموعه‌ای قدرتمند از ابزارهای پیشگیری از HIV نیاز داریم که به‌طور گسترده برای همه کسانی که از آن‌ها سود می‌برند، در دسترس باشد. واکسن‌ها در طول تاریخ موثرترین ابزار برای پیشگیری و حتی ریشه‌کن‌کردن بیماری‌های عفونی بوده‌اند. آن‌ها به‌طور ایمن و مقرون‌به‌صرفه از بیماری، ناتوانی و مرگ جلوگیری می‌کنند مانند واکسن‌های آبله و فلج اطفال. یک واکسن ایدز می‌تواند به نجات جان میلیون‌ها نفر کمک کند. واکسن‌ها معمولاً به‌صورت تزریقی هستند؛ اما گاهی اوقات می‌توانند از طریق دهان یا اسپری بینی هم تزریق شوند. هدف بلندمدت تحقیقات انجام‌شده توسط NIH تولید واکسنی ایمن و موثر است که از مردم سراسر جهان در برابر ابتلا به HIV محافظت کند. بااین‌حال، حتی اگر واکسیناسیون فقط از برخی افراد محافظت کند یا حتی اگر با کاهش خطر عفونت محافظت کمتری از کل ایجاد کند، باز هم می‌تواند تأثیر عمده‌ای بر نرخ انتقال داشته باشد و به کنترل همه‌گیری آن کمک کند. به‌ویژه برای جمعیت‌هایی که در معرض خطر بالای ابتلا به HIV هستند. یک واکسن موثر می‌تواند تا حدودی تعداد افرادی که به HIV مبتلا می‌شوند و تعداد افرادی را که می‌توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند، کاهش دهد. با کاهش قابل توجه تعداد عفونت‌های جدید، همه‌گیری این بیماری متوقف می‌شود و مبارزه با ایدز تحقق می‌یابد.

 

 در این مقاله سعی کردیم به‌طور مفصل به توضیح روز جهانی مبارزه با ایدز، راه های مقابله با ایدز و راه پیشگیری از ایدز پرداخیتم. علاوه‌براین، به بررسی طریقه انتقال ایدز و واکسن آن هم اشاره کردیم. شما عزیزان می‌توانید پیشنهادات و راه‌های دیگر مبارزه با ایدز را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.