تب مالت چیست و از چه راهی منتقل می شود؟

تب مالت یک بیماری عفونی و واگیردار است که از باکتری بریسلوزا به‌وسیلهٔ عنصری مسموم تحت عنوان بریسلوزا مالتی نوع Aایجاد می‌شود. این بیماری معمولا روی حیوانات پستاندار مانند گاو، گوسفند و بز انتقال پیدا می‌کند و از طریق تماس مستقیم با ترشحات بدنی یا بیمار شده انتقال می‌یابد. بدون درمان، تب مالت می‌تواند عوارض جدی و حتی مرگ‌باری را در انسان‌ها ایجاد کند. بنابراین، شناخت علائم، علت و روش‌های درمان این بیماری بسیار اهمیت دارد.

این بیماری یکی از مهم‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و دام است  و از حیوان به انسان، به شدت مسری‌است.

از دلایل اصلی انتقال این بیماری به انسان، خوردن شیر غیر پاستوریزه، گوشت خام یا نیمه خام و تماس نزدیک با ترشحات حیوان آلوده است.

باکتری بروسلا ایجاد کننده این بیماری است و به صورت انگل داخل سلولی‌است.هر کدام از انواع بروسلا، حیواناتی مثل بز، گاو، خوک، سگ و گوسفند را درگیر می‌کنند. تب مالت از گاو، سگ، خوک و بز به انسان منتقل می‌شود؛ اما از انسان به انسان به هیچ‌وجه منتقل نمی‌شود. تب مالت روی اعضایی مانند استخوان، مفاصل، کبد و طحال اثر می‌گذارد. علائم این بیماری تا چند ماه ممکن است نهفته باشد و فرد متوجه بیماری خود نشود.

کم‌ خونی وخیم یا مشکلات معده و سابقهٔ جراحی آن به دلیل کاهش اسید معده امکان بروز بیماری را بالا می‌برد. اسید معده تا حدودی می تواند احتمال ابتلا را کاهش ‌دهد. به‌طور کلی در میان افرادی که با حیوانات زیاد در تماس هستند (کشاورزان، دامداران، قصابان، دامپزشکان) و افرادی که به مناطق آلوده سفر می‌کنند، تب مالت شایع‌‌تر است.

• بروسلوز چیست؟

بروسلوز، تلفظ "bru-cell-OH-sis")) یک بیماری است که شما از باکتری بروسلا دریافت می‌کنید که می‌تواند علائم مبهمی مانند تب، درد مفاصل و تعریق ایجاد کند که برای مدت طولانی ظاهر می‌شوند و از بین می‌روند.

بروسلوز یک بیماری مشترک بین انسان و دام است، یعنی شما آن را از حیوانات دریافت می‌کنید. گاهی اوقات به آن تب موج‌دار، تب مالت، تب مدیترانه‌ای و بسیاری نام های دیگر هم می‌گویند.

 

• بروسلوز چه کسانی را مبتلا می کند؟

بروسلوز در اکثر کشورهای جهان وجود دارد. اگر:

• دامپزشک هستید یا با حیوانات کار می‌کنید.
• در مزرعه یا کارخانه لبنیات کار می‌کنید.
• قصاب هستید، در کشتارگاه کار می‌کنید یا با گوشت خام سروکار دارید.
• شکارچی هستید.
• در آزمایشگاهی کار می‌کنید که بروسلا را کنترل می‌کند.
• گوشت نپخته یا فرآورده‌های شیر غیر پاستوریزه بخورید.

 

• بروسلوز چقدر شایع است؟

هر ساله حدود 500000 مورد بروسلوز در سراسر جهان وجود دارد. بروسلوز در ایالات متحده نادر است و هر سال تنها 100 تا 200 مورد دارد.

• تب مالت با انسان چه می‌کند؟

بروسلا، باکتری عامل تب مالت، از طریق دهان، بینی، چشم‌ها یا زخم پوست وارد بدن شما می‌شود. از آنجا به غدد لنفاوی یا بافت‌های سلولی شما وارد می‌شود و به آرامی تکثیر می‌شود. از آنجا، تقریبا هر قسمت از بدن شما از جمله قلب، کبد، مغز و استخوان‌ها را آلوده می‌کند و باعث تورم و آسیب می‌شود.

 

• تب مالت چگونه منتقل می‌شود؟

تب مالت از طریق تماس با حیوانات آلوده یا محصولات لبنی غیر پاستوریزه منتقل می‌شود. شما می‌توانید بروسلوز را با موارد زیر دریافت کنید:

• نوشیدن شیر غیرپاستوریزه (خام) یا خوردن پنیر، بستنی یا سایر فرآورده‌های شیر غیر پاستوریزه. حیوانات آلوده شیر آلوده تولید می‌کنند. با این حال، پاستوریزه کردن، باکتری‌ها را از بین می‌برد، بنابراین می‌توانید با خیال راحت شیر گوسفند، بز، گاو یا شتر را حتی اگر تب مالت دارند، بنوشید.
• لمس بافت آلوده یا مایعات بدن حیوان. بروسلا می‌تواند از طریق زخم روی پوست یا از طریق چشم، بینی یا دهان وارد بدن شما شود.
• استنشاق بروسلا: شما می‌توانید ذرات بروسلا را از هوا تنفس کنید، اگر در آزمایشگاه‌ها یا جایی مثل کشتارگاه کار می‌کنید که با خون و گوشت خام حیوانات درتماس باشید استشاق می‌تواند شما را آلوده کند.
• خوردن گوشت نیم پز.

 

• در حالی که انتقال فرد به فرد یک راه بسیار بعید برای ابتلا به بروسلوز است، موارد نادری از انتقال بروسلا وجود داشته است:
• از فردی که باردار است به فرزند متولد نشده‌اش.
• از طریق شیردهی.
• از طریق رابطه جنسی

 

• آیا بروسلوز یک بیماری مقاربتی است؟

خیر، بروسلوز یک عفونت مقاربتی (STI) در نظر گرفته نمی‌شود. تنها موارد نادری از گسترش بروسلوز از طریق تماس جنسی وجود داشته است.

 

• بروسلوز چگونه تشخیص داده می‌شود؟

یک پزشک با پرسش در مورد علائم شما و آزمایش خون، بافت‌ها یا نمونه‌های دیگر برای نشانه‌های باکتری بروسلا، بروسلوز را تشخیص می‌دهد. از آنجایی که علائم بروسلوز می‌تواند شبیه سایر بیماری‌ها باشد، ممکن است پزشک شما را برای شرایط دیگر آزمایش کند تا آن‌ها را رد کند.

بهترین راه برای تایید عفونت بروسلا از طریق رشد باکتری از مایع یا بافت بدن است. بروسلا به کندی رشد می‌کند، بنابراین ممکن است چند هفته طول بکشد تا تشخیص شما تایید شود. ممکن است لازم باشد بیش از یک آزمایش خون در طول چند هفته برای بررسی علائم بروسلا انجام دهید.

 

• چه آزمایشاتی برای تشخیص بروسلوز انجام می شود؟

پزشک شما ممکن است نمونه‌های مایع بدن را دریافت کند و از تصویربرداری یا آزمایش‌های دیگر برای کمک به تشخیص بروسلوز استفاده کند، از جمله:

• یک آزمایشگاه می‌تواند به دنبال علائم بروسلا آنتی بادی، آنتی ژن یا DNA)) در خون شما باشد یا سعی کند آن را در طول زمان پیدا کند.
• آزمایش سایر مایعات بدن ارائه‌دهنده شما ممکن است از کانال نخاعی، مفاصل یا سایر قسمت‌های بدن شما نمونه‌هایی از مایع بگیرد تا علائم بروسلا را جست‌وجو کند یا در طول زمان پیدا کند.
• بیوپسی بافت. پزشک شما ممکن است نمونه‌هایی از مغز استخوان یا سایر بافت‌های شما را برای جست‌وجوی علائم بروسلا یا رشد آن در طول زمان بگیرد.

• بروسلوز چگونه درمان می‌شود؟

پزشک شما بروسلوز را با ترکیبی از حداقل دو نوع آنتی بیوتیک درمان می‌کند. شما باید آن‌ها را حداقل به مدت شش تا هشت هفته مصرف کنید. بسته به مورد خاص شما، ممکن است به درمان های دیگری (مانند تخلیه مناطق آلوده یا مدیریت عوارض) نیاز داشته باشید.

 

• چه داروهایی برای درمان بروسلوز استفاده می شود؟

پزشک‌ها آنتی بیوتیک‌هایی که برای درمان بروسلوز تجویز می کنند عبارت‌اند از:

• استرپتومایسین یا جنتامایسین.
• ریفامپین.
• داکسی سایکلین.
• تری متوپریم/سولفامتوکسازول (TMP/SMX).
• سیپروفلوکساسین

 

• چگونه علائم تب مالت را کنترل کنم؟

علاوه بر مصرف آنتی بیوتیک‌های تجویز شده برای خلاص شدن از شر باکتری‌ها، ممکن است بتوانید برخی از علائم بروسلوز مانند درد مفاصل و تب را در خانه کنترل کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا داروهای بدون نسخه (OTC) یا درمان‌های دیگری وجود دارد که برای درمان علائم شما بی خطر هستند؟

علائمی که در تب مالت ناگهانی ظاهر می‌شوند:

• لرز، تب متناوب مخصوصا تب‌های شبانه راس ساعت، تعریق زیاد
• خستگی و ضعف‌ زیاد و قابل توجه
• دردهای شدید هنگام لمس کردن ستون فقرات
• سردرد

 

علائمی که در تب مالت مزمن شده به تدریج ظاهر می‌شوند:

• کمر درد
• اسهال یا یبوست طولانی
• کاهش وزن
• در گیر شدن سیستم عصبی و افسردگی
• (گاهی اوقات) بروز آبسه در تخمدان‌ها یا مغز
• در صورت ناکافی بودن مراقبت  و درمان، و طولانی شدن آن، بیماری ممکن است مزمن شده یا باعث عفونت قلب، کلیه و مغز شود.

 

پیشگیری

• خودداری کردن از مصرف شیرهای  غیرپاستوریزه، پنیر و سایر لبنیات و گوشت های خام و تایید نشده.
• استفاده از وسایل محافظتی مثل دستکش، محافظ چشم  و... هنگام تماس با حیوانات یا گوشت و سایر محصولات مشکوک
• انجام واکسیناسیون دام‌ها
• آموزش بهداشت به قصابان و افرادی که با دام سر و کار دارند.

 

• عوارض تب مالت:

اگر تب مالت برای مدت طولانی درمان نشود، احتمال بروز عوارض بیشتر است. عوارض عبارت‌اند از:

• آرتریت مداوم
• بزرگ شدن کبد (هپاتومگالی) یا طحال (سپلنومگالی).
• بروسلوز چرکی کبدی طحال مزمن(CHSB) .CHSB عفونتی است که باعث ایجاد آبسه در طحال و کبد می‌شود.
• عفونت و التهاب قلب شما (اندوکاردیت)، مغز یا پوشش آن (آنسفالیت یا مننژیت)، ستون فقرات (اسپوندیلیت)، استخوان‌ها (استئومیلیت) یا کمر (ساکروایلیت).
• تورم اپیدیدیم (لوله‌ای که اسپرم را حمل می کند) و بیضه (اپیدیدیم-ارکیت).
• سقط جنین.

 

• آیا بروسلا در انسان قابل درمان است؟

بله، عفونت بروسلا در انسان با آنتی بیوتیک قابل درمان است. با این حال، برخی از عوارض می‌تواند باعث آسیب ماندگار شود.

 

• آیا تب مالت می تواند باعث مرگ شود؟

به ندرت پیش می‌آید که فردی بر اثر تب مالت بمیرد. میزان مرگ و میر (مرگ) در اثر تب مالت بین 1 تا 2 درصد از کل موارد است.

 

تشخیص قطعی تب مالت با آزمایش خون انجام می‌گیرد. با درمان کامل معمولاً در ۳ تا ۴ هفته بهبودی دیده می‌شود. اعضای خانواده شخص بیمار که ممکن است از همان غذای آلوده مصرف کرده باشند باید معاینه شوند و آزمایش بدهند.

اهداف اولیه درمان بروسلوز بهبود علائم، کاهش عوارض و پیشگیری از عود است. انتخاب رژیم درمانی ضد میکروبی باید بر اساس محل بیماری و همچنین شرایط زمینه‌ای باشد. رژیم انتخابی می‌تواند درمان ترکیبی با داکسی سایکلین و ریفامپین یا استرپتومایسین باشد. کودکان زیر 8 سال و همچنین زنان باردار نباید با تتراسایکلین درمان شوند. در کودکان زیر 8 سال، رژیم ترجیحی ریفامپین با کوتریموکسازول یا جنتامایسین است. برای بیماران مبتلا به اندوکاردیت، آبسه مغزی، اپیدورال یا طحال یا سایر آبسه‌هایی که به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند، باید جراحی انجام شود.

در رژیم غذایی این بیماران معمولا ابتدا از غذاهای نرم و ساده شروع می‌کنند و به تدریج تنوع و مقدار غذای بیمار را افزایش می‌دهند تا زمانی که به برنامه غذایی عادی برسد. بهتر است از غذاهای پرانرژی و نوشیدنی‌ها و مایعات فراوان استفاده کرد.